الهام امینی - استادیار و عضو هییت علمی گروه مهندسی شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد پردیس
پویان شهابیان - استادیار و عضو هییت علمی دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحدتهران مرکز
مهدیس شریفی - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

گرچه شکل گیری سکونتگاه های نامناسب (فقیران) شهری پدیده تازه ای در جهان محسوب نمی شود و از وجود آنها در جوامع کهنسال نیز یاد شده است ، اما چنین پدیده ای به شکل گسترده امروزین آن، به دلایل مختلف، از جمله تغییر در روابط و مناسبات سنتی انسان ها با یکدیگر شکل گرفته که با ورود سرمایه داری به دومین مرحله خود، یعنی سرمایه داری صنعتی و متعاقب آن ، پیدایش شهرهای میلیونی، تبلور یافته است. شکل گیری مناطق فقیرنشین پدیده ای است که نه تنها در کشورهای در حال توسعه بلکه در همه کشورهای جهان به چشم می خورد . بدون شک یکی از معضلات فعلی و یا آینده اکثر مجتمع های شهری، شکل گیری این مناطق در درون یا حاشیه آنهاست. جامعه آماری در نظر گرفته شده برای این پژوهش شامل کلیه شهروندان ساکن در محلات فقیرنشین شهر اراک می باشد. با توجه به مطالعات و برآوردهای صورت گرفته تعداد جمعیت شهروندان ساکن در این محلات(نه محله) برابر با 114735 نفر می باشد. با جایگزینی مقادیر فوق در فرمول کوکران، تعداد 383.9 نفر به عنوان حجم نمونه برآورد شده است. در مجموع تعداد 369 پرسشنامه بین شهروندان ساکن در محلات مورد مطالعه به صورت تصادفی پخش گردید و جهت افزایش کیفیت روش تحقیق در گزینه های شاخصهای اجتماعی(آموزش عمومی ، امنیت اجتماعی و تعلق مکانی و افزایش رضایت شهروندان) معیارهای کلیدی در راستای دستیابی به زیست پذیری به عنوان یکی از ارکان توسعه پایدار مطرح گردید. یافته ها و نتایج اخذ شده از ساکنان محلات فقیرنشین شهر اراک حاکی از نامطلوب بودن وضعیت زیست پذیری در مناطق مورد مطالعه می باشد. نامطلوب بودن شاخص های زیست پذیری در مناطق فقیرنشین شهر اراک، بیانگر این است که این شهر در آینده اگر با همین روال کنونی اداره شود و مدیران و شهروندان نسبت به شهر خود بی تفاوت باشند، این شهر هرگز به سوی پایداری و توسعه پایدار هدایت نخواهد شد.

آموزش عمومی – امنیت اجتماعی – تعلق مکانی - زیست پذیری شهری- محلات فقیر نشین – شهر اراک