شقایق دشتیجوشقان - نویسنده ی مسیول و دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات

مدرسه پس از محیط خانواده محلی برای آموزش و همچنین پرورش افراد جامعه و سلامت آن محسوب میشود؛ در حال حاضر آموزش علمی، اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی افراد رابطهی جداناپذیری با حضور در مدارس دارد، در این میان ساختار فضایی بر رفتار و روان دانش آموزش نقش بسزایی ایفا میکند، بررسی ادوار تاریخ حاکی از سیر تحول ساختار فضایی مدارس از اواخر دوران قاجار تا دوران معاصر است، این در حالی است که در ابتدای امر ساختار مدارس به تبعیت از ارزش های آموزشی مدارس پیش از خود شکل مییافت، بعد از گذشت مدت کوتاهی با تغییر نظام آموزشتعاریف نوینی از فضای آموزشی ارایه شد و نهایتا ارزشهای نهفته آموزش گذشته مغفول ماند، این پژوهش با برگزیدن دو دورهی تاریخی متوالی (قاجار و پهلوی) به عنوان نقطه ی آغازی در تغییر و تحول ساختار مدارس به صورت کتابخانه ای مفاهیم (مدارس و ساختار فضایی مدارس در دوران قاجار و پهلوی با نظر به ارزش های نظام آموزشی در این دوران) را تبیین میکند، سپس به صورت میدانی و حضور در مدارس ساختار دو مدرسه سلیمانیه (متعلق به دوران قاجاریه) و مدرسهی شاهرضا (متعلق به دوران پهلوی) میپردازد بدین ترتیب ضمن بررسی مفاهیم مستخرج از بخش قبل به مقایسه تطبیقی آن دو مبادرت میورزد، بررسیها حاکی از آن است که ارزشهایی که در نظام آموزشی این دو مدرسه وجود داشته به دلیل تفاوت در ساختار خود، شکل گیری و ساختار فضایی مدارس را نیز همخوان با خود تغییر داده است، لذا ساختار فضایی مدرسهی شریعتی در قیاس با مدرسه ی سلیمانیه دچار تحول بزرگی شده چراکه نظام آموزشی آن (که بهصورت سنتی بوده) تحولیافته است.

نظام آموزشی، ارزشهای آموزشی، ساختار فضایی مدارس، مدرسه سلیمانخان (قاجار) و شاه رضا (پهلوی)، مشهد