مریم کمریی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم محیط زیست دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
محمد ساکی زاده - عضو هیت علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

با توجه به رشد روز افزون جمعیت و به دنبال آن توسعه بخش کشاورزی و صنعت، پایش و کنترل آلودگی های خاک از جمله مقدار عناصر سنگین در کاربری های مختلف ضروری است. در این پژوهش به بررسی مقدار فلزات سنگین در نمونه های خاک در محدوده شهرستان شهریار پرداخته شد. بدین منظور تعداد 23 نمونه از عمق 0-20 سانتیمتر خاک سطحی بصورت تصادفی و با توجه به نوع کاربری برداشت شد. پس از آماده سازی نمونه های خاک، همگن سازی و آنالیزهای آزمایشگاهی، مقادیر عناصر سنگین شامل آرسنیک، کادمیوم، سرب، نیکل و کروم تعیین شد. سپس با استفاده از بسته الحاقی تحلیلگر زمین آمار، شاخص های آماری توصیفی، مدل سمی واریوگرام و نقشه های پهنه بندی تهیه شد. نتایج نشان داد که شدت همبستگی مکانی در پارامترهای کروم و آرسنیک کمتر از 0/25 است و مدل زمین آمار در این پارامترها، همبستگی مکانی را با دقت بالاتر مدلسازی کرده است. در مورد پارامترهای سرب، نیکل و کادمیوم نیز هر چند، شدت همبستگی مکانی نامنظم و ضعیف بود؛ اما بر اساس معیارهای ارزیابی Mean، RMSS و ASE در همه پنج پارامتر، خطای زمین آمار کم بود. لذا مدل زمین آمار کریجینگ معمولی قابلیت تهیه نقشه های پهنهبندی فلزات سنگین در محدوده مطالعاتی را دارد. با توجه به نتایج، استقرار و توسعه صنایع در منطقه شهریار میتواند در آینده مشکل آلودگی خاک را در منطقه ایجاد کند که در اراضی باغ مجاور صنایع این مشکل می تواند جدیتر باشد.

آلودگی خاک، عناصر سنگین، زمین آمار، دشت شهریار