سعید مظلومیان - استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه پیام نور
صادق علیدادی سلیمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، دانشگاه پیام نور مرکز کرمان

در جهان پرشتاب امروز فناوری اطلاعات و ارتباطات، تحولی عظیم را در زمینه آموزش و یادگیری ایجاد کرده است، به طوری که امروزه آموزش های الکترونیکی در حال جایگزین شدن با شیوه های آموزش سنتی است .از طرف دیگر تحقیقات نشان داده است که آموزش های الکترونیکی صرف نیز دارای محدودیت های خاص خود هستند و نمی توانند به طور کامل جایگزین آموزش سنتی ( چهره به چهره ) شوند. بنابراین با وجود مزایا و معایب هر دو روش آموزشی، متخصصان امور آموزشی سعی می کنند تا روش های مختلف را با هم ترکیب کنند و معتقدند که یادگیری ترکیبی، یک رویکرد اثربخش برای حل این مشکلات است. یادگیری ترکیبی یک مفهوم نوآورانه است که شامل مزایای استفاده ازهر دو روش آموزش سنتی در کلاس درس و یادگیری پشتیبانی از ICT از جمله آموزش آفلاین و یادگیری انلاین است. هدف مقاله حاضر معرفی مفهوم رویکرد یادگیری ترکیبی و بررسی میزان اثربخشی آن در فرآیند آموزش و پیش شرط اجرای آن را مورد بحث قرار می دهد. یادگیری ترکیبی تاحدودی راحل مشکلاتی است که در نظام آموزشی ما وجود دارد. اگر در یک برنامه ریزی منظم و مناسب با نوع نگرش پیاده سازی شود، می تواند آینده نظام آموزشی ما باشد. به نظر می رسد که یادگیری ترکیبی با داشتن مزیت های هر دو رویکرد آموزش ( سنتی و الکترونیکی) یک رویکرد موثر برای افزایش اثربخشی یادگیری، سهولت دسترسی به مواد آموزشی و افزایش اثربخشی هزینه ها باشد. همچنین به دلیل ارایه فرصت های مختلف به منظور یادگیری، موجب آن می شود که در کنار افزایش جذابیت آموزش، به تفاوت های فردی فراگیران نیز به طور مناسبی توجه شود، زیرا همه افراد به یک شیوه یاد نمی گیرند و به همین دلیل استفاده از روش های مختلف برای آموزش ضروری به نظر می رسد.

یادگیری ترکیبی، آموزش الکترونیکی، آموزش سنتی، فرآیند یاددهی -یادگیری