ابوالقاسم دادرسی سبزوار - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
زهرا داورزنی - کارشناس ارشد جغرافیا
مجتبی یمانی - دانشیار دانشکده جغرافیایی دانشگاه تهران

فرسایش خاک از جمله پدیده های طبیعی است که امروزه به دنبال افزایش روز افزون آن به عنوان خطری برای حیات انسان قلمداد می گردد. این پدیده در حوزه های آبخیز موجب گردیده است که هرر ساله مقدار زیادی خاک حاصلخیز از دسترس خارج گردد. منطقه مورد مطالعه حوزه آبخیز داورزن در غرب دشت سبزوار است که پدیده فرسایش در این حوزه در سالهای اخیر روند رو به تزاید و چشمگیری داشته است. در این پژوهش ضمن شناسایی عوامل موقر بر فرسایش حوزه و تلفیق عوامل موثر با استفاده از تکنیک تشکیل لایه های اطلاعاتی و برای ارزیابی درجه تاثیرگذاری هر یک از عوامل بر پدیده فوق از مدل منطق فازی استفاده گردیده است . مدل مذکور به دلیل در نظر گرفتن محدوده ای از احتمالات به جای اختصاص به یک عدد قطعی برای وزن دهی به عوامل، می تواند تجزیه و تحلیل دقیق تری را از نقش عوامل طبیعی و انسانی ارائه نماید. برای افزایش میزان دقت محاسبات و سرعت پردازش اطلاعات و تلفیق لایه های اطلاعاتی از سیستم اطلاعات جغرافیایی و نرم فازار Ilwis استفاده گردیده است. سپس با استفاده از قواعد و ترکیب توابع عضویت فازی و کاربرد عملگرهای جمع جبری فازی، ضریب جبری فازی و فازی گاما با توابع 0/2، 0/5 و 0/8 اقدام به آزمون آنها برای تعیین بهترین عملگر در خصوص تهیه شکل سیمای فرسایش با توجه به شرایط منطقه پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که اپراتور 0/5 در مدل فازی گاما بهترین شکل سیمای فرسایش را درحوزه داورزن ارائه داده است.

فرسایش ، مدل منطق فازی ، حوزه آبخیز ، داورزن ، سبزوار