جواد چزگی - استادیار، دانشکده کشاورزی سرایان، دانشگاه بیرجند.
سید محمد تاجبخش فخرآبادی - استادیار، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند
حمزه نور - استادیار، بخش حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

تعیین مکان های مناسب برای احداث سازه های آبخیزداری تاثیز بسزایی در وقت و اقتصادی بودن طرح ها آبخیزداری دارد، بدین منظور در دهه های اخیر از تلفیق نرم افزار GIS و مدل های MCDM استفاده های دوچندانی شده است. در این تحقیق برای تعیین مکان های دارای پتانسیل برای اجرای پروژه های آبخیزداری(سدهای اصلاحی توری سنگی) از روش تحلیلچندمعیارهمکانىدر حوزه آبخیز طرق انجام شده است. در مرحله اول با تنظیم دیاگرام معیارها که شامل عواملطبیعى (رسوبدهى،شیب،رخسارهژیومرفولوژى و کاربری اراضی)،اقتصادى (نزدیکىبهروستا، بهجاده و منابع قرضه)ومحدودیت-هاىمکانى(گالری قنات و شیب های محدود کننده) سپس در مرحله بعد با تهیه پرسشنامه برای تعیین تاثیر عوامل در مکان یابی و اولویت بندی مناطق برای احداث سدهای اصلاحی توری سنگی براساس نظرات کارشناسی، تنظیم چارت این معیار ها برای تعیین مقدار ضریب اهمیت معیارها و سپس تهیه نقشه ها و در آخر با هم پوشانی نقشه ها، نقشه نهایی مکان های مناسب در منطقه بدست آمد. در مراحل آخر با استفاده از مدول SMCE در نرم افزار Ilwis 3,6 درخت تصمیم گیری تهیه شد، سپس معیارها و وزن دهی و نقشه های عوامل بر اساس 23 پرسشنامه حاصل شد و در آخر با اجرای مدل نقشه نهایی مکان یابی بدست آمد. تجزیه و تحلیل نقشه نهایی نشان می دهد که این روش نتایج قابل قبولی داشته است، و توانایی بالایی برای مکان یابی و اولویت بندی به صورت کاربردی دارا می باشد.

مکان یابی، سدهای اصلاحی توری سنگی(گابیون)، SMCE، Ilwis 3,6و حوزه آبخیز طرق