امیر بهرامی - دکتری علوم خاک با گرایش فیزیک خاک
فاطمه آقامیر - دکتری علوم خاک با گرایش شیمی خاک و تغذیه گیاهاستادیار گروه محیط زیست دانشگاه شهید بهشتی
مهدی بهرامی - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه فسا

هدایت هیدرولیکی یکی از ویژگی های هیدرودینامیک خاک است که نقش تعیین کننده ای در حرکت و انتقال آب و آلاینده ها در خاک دارد. سطح ویژه نیز پارامتری است که می تواند ویژگی های ریزمقیاس را به ویژگی های درشت مقیاس فیزیکی و شیمیایی در محیط های متخلخل ارتباط دهد. در این پژوهش اثر سطح ویژه ذرات بر هدایت هیدرولیکی اشباع و غیراشباع محیط متخلخل خاک در 30 نمونه با بافت های مختلف بررسی شد. سطح ویژه ذرات خاک با استفاده از روش های جذب سطحی گاز نیتروژن (BET) و جذب سطحی رنگ آبی متیلن (MB) و هدایت هیدرولیکی اشباع و غیراشباع به ترتیب با استفاده از روش های بار ثابت و خروج چند مرحله ای انجام شد. نتایج نشان داد که بین سطح ویژه ذرات خاک ((SABET, m(2) g(-1) با هدایت هیدرولیکی اشباع آن ((K(s), m s(-1) رابطه ای توانی (K(2)=5×10(-5)SABET) وجود دارد. ضریب همبستگی (K(s با سطح ویژه اندازه گیری شده به روش های BET و MB به ترتیب 0/49 و 0/55 به دست آمد که از نظر آماری در سطح یک درصد معنی دار بود. همچنین ارتباط سطح ویژه با پارامترهای هیدرولیکی رطوبت باقی مانده، حد پژمردگی، ظرفیت زراعی و اشباع به ترتیب خطی، توانی، خطی و نمایی به دست آمد که این ارتباط در هر دو روش اندازه گیری سطح ویژه در سطح یک درصد معنی دار بود.

رطوبت اشباع، روش خروج چند مرحله ای، ظرفیت زراعی، هدایت هیدرولیکی اشباع