مهدی کمیلی - مدیر بهره برداری پهنه ۱۲ شهر مشهد، شرکت فرازیست آب خاوران
محمدرضا مجدزاده طباطبایی - استادیار دانشکده عمران و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی
سیدحسین آدینه فتح آبادی - رییس گروه اصلاح شبکه شرب شهری، شرکت آب و فاضلاب مشهد

در مهندسی رودخانه، تعیین مقاطع پایدار از اهمیت بسیاری برخوردار است. یکی از متداول ترین روش هایی که برای تشخیص پایداری مقاطع استفاده می شود، روش هم پوشانی مقطع عرضی است. این روش، نیازمند چدنین سال اطلاعات آماری بوده که بسیار هزینه بر و سخت است. بنابراین یافتن روش جایگزین می تواند مفید باشد.بررسی روابط هندسه هیدرولیکی برای مقاطع عرضی رودخانه و بررسی وضعیت پایداری، نیمه پایداری یا ناپایداری مقاطع و نهایتا کل رودخانه به کمک یک دیاگرام که روشی کم هزینه و مفیدتر است، یکی از روش های جایگزین می باشد. در این روش که تغییرات عرض، عمق و سرعت با تغییرات دبی سنجیده شده و روابط آن به صورت توانی تعیین می گردد. سپس به کمک ضرایب این معادلات محل تقاط در دیاگرام b-m-f یا مثلث رادز مشخص شده و می توان درباره وضعیت پایداری مقاطع و رودخانه اظهارنظر کرد که به آن هندسه هیدرولیکی موضعی گفته می شود. در هندسه هیدرولیکی بازه ای هم با تعیین مقطع پر، روابط دبی با عرض و سرعت و ارتفاع قطع پر را برای تک تک مقاطع و در مرحله بعد برای کل رودخانه تعیین کرد.در این مقاله پس از بررسی روابط هندسه هیدرولیکی بازه ای رودخانه کارون، مقادیر آن تعیین و با استفاده از روابط هندسه هیدرولیکی موضعی نیز پایداری مقاطع و همچنین خصوصیات رودخانه تعیین می گردد.

مقاطع پایدار، هندسه هیدرولیکی، مقطع پر، رودخانه کارون