مریم حسینی زری - گروه پژوهشی رنگدانه های معدنی و لعاب، موسسه پژوهشی علوم و فناوری رنگ، تهران

هدف از این تحقیق، بررسی ترکیبات موجود در رنگ های مشکی، زرد و قرمز لعاب کاشی هایی است که در کاشی کاری کهن حرم شاه عبدالعظیم استفاده شده است. آنالیزهای میکروسکوپ الکترونی و اشعه ایکس روی برخی نمونه های شکسته و فرسوده در نمونه رنگ های متنوع انجام گرفت.نتایج جالب بود گویا در آن زمان برای طراحی کاشی از رنگ های ترانس یا شفاف استفاده می شد که درون لعاب حل می شوند. نتایج در مورد ترکیبات بکار رفته در رنگ های زرد و قرمز مبهم بود که نیاز به بررسی عمیق تر و آنالیز های بیشتری دارد. جالب است که رنگ مشکی حاوی مس و آهن بود که در محصولات امروزی مرسوم نیست. از دیگر نتایج مهم حضور عناصر سمی ارسنیک، آنتی موان و قلع در رنگ ها می باشد که امروزه منسوخ است. در عوض عناصر متداول امروزی از تیتانیوم گرفته تا زیرکونیم و حتی کبالت مشاهده نشد.

ترکیبات رنگ مشکی، لعاب، کاشی کاری کهن، حرم شاه عبدالعظیم