زهره هادیانی - دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان زاهدا
محسن احدنژاد روشتی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه زنجان ، زنجان
شمس اله کاظمی زاد - دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دانشگاه سیستان و بلوچستان زاهدا

شهر قم یکی از مهمترین پایگاههای مذهبی جهان تشیع و دومین مرکز زیارتی کشور ایران است که دارای توانمندیهای گردشگری با کارکردهای مذهبی - فرهنگی ارزشمند در سطح ملی و بین المللی میباشد. ورود گردشگراان و زائران به این شهر می توان اثار شگرفی در شکوفایی و رونق اقتصاد شهر و ایجاد فرصتهای شغلی جدید داشته باشد اما کسب این مزایا و مطلوبیت ها زمانی امکان پذیر است که بستر مناسب آن یعنی نهادهای مدنی و زیرساختهای اجتماعی نیز فراهم شده باشد همچنین قبل از هرگونه برنامه ریزی و اجرای طرحهای تدوین شده داشتن آمار و اطلاعات از ویژگیههای گردشگران ضرورتی اجتناب ناپذیر است دراین پژوهش توصیفی - تحلیلی، براساس آمار و اطلاعات موجود اثر گذاری گردشگران خارجی بر میزان درآمد و اشتغال شهر قم در سال 1387 بررسی گردیده است و میزان درآمدزایی شهر قم از محل ورود گردشگران خارجی به روش اماری برآورد شده است همچنین سهم گردشگران در میزان اشتغال زایی در شهر قم محاسبه شده و نحوه توزیع درآمدهای حاصل از گردش منابع مالی حاصل از گردشگری خارجی به تفکیک بخشهای مختلف از جمله اقامتگاهها، خرید سوغات، مراکز تفریحی ،ایاب و ذهاب ارائه شده است. نتایج نهایی بیانگر ان است که اقتصاد شهر قم متناسب با توانمندیها و جاذبه های گردشگری آن از توسعه شایسته ای برخوردار نبوده و عواملی مانند کمبود زیرساختها، تاسیسات، تجهیزات و خدمات مورد نیاز گردشگران و زائران، فصلی بودن گردشگری، کمبود نیروی انسانی متخسس و آموزش دیده باعث پایین آمدن مدت زمان اقامت گردشگران و به دنبال آن گردش اندک منابع مالی در شهر قم می باشد که نتیجه آن پایین بودن سهم اقتصاد از صنعت گردشگری است. نیل به تحقق اهداف اقتصادی گردشگری، مستلزم در اختیار داشتن اعتبار کافی و سرمایه گذاری های کلان در زیرساختهای مورد نیاز این صنعت می باشد.

گردشگری مذهبی، اقتصاد گردشگری، شهر قم