ابراهیم محمدی - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند
سیدجلال شریعتی حسینی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند
حسین جوادزاده - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند

یکی از جنبه های مهمی که در ادبیات نمود فراوانی یافته، مسایل اجتماعی است که این امر در شعر ناصرخسرو بیشتر به صورت درشتخویی و تندمزاجی پدیدار شده است. در این پژوهش، نگارنده با توجه به پرخاشگریها و تندخوییهای ناصرخسرو نسبت به مخاطب خود، به جستجو و تبیین دلایل این امر با استفاده از نظریه داغ ننگ گافمن پرداخته و در آن از روش کتابخانه ای و تحلیل نمونه های شعری ناصرخسرو سود برده است. بدین صورت که 9 مورد از داغ هایی که منطبق با شخصیت ناصرخسرو بوده است، استخراج شده و سپس بامطالعه دیوان ناصرخسرو اسناد داغخوردگی وی، از داخل خود دیوان گردآوری و همچنین سعی شده است تا علل انزواطلبی و رفتارهای توهین آمیز وی به جامعه همعصرش نیز توجیه گردد. در پایان، پس از مطالعات انجام شده مشخص شد که دو مولفه کمالگرایی و انزوای خودخواسته که پیامدهایی همچون: تندخویی، افسردگی، اضطراب، شک و سرگردانی برای ناصرخسرو به همراه داشته، بسامد بالاتری را نسبت به دیگر مولفه ها به خود اختصاص داده است.

جامعه شناسی ادبیات، نظریه داغ ننگ، اشعار ناصرخسرو، اروینگ گافمن