فاطمه رجایی - استادیار دانشگاه حکیم سبزواری

مسیولیت مدنی پزشک یکی از مباحث مهم حقوق مسیولیت مدنی است که نه تنها در کشور ما بلکه در کشورهای مختلف مورد بحث واقع و اراء مهمی راجع به آن صادر شده است. هدف از برقراری نظام مسیولیت مدنی در حوزه پزشکی در حقیقت رسیدن به دو هدف متضاد است. اولی تامین یا تضمین حرفه پزشکی، با این توضیح که در حوزه پزشکی زمینه مسیولیت مدنی فراوان است. بنابراین نیازمند تامین و پیش بینی ساز و کاری است تا پزشکان با اتکا به آن و با طیب خاطر شغل و وظیفه شغلی خود را به جا آورند. اگر مسیولیت پزشک، مسیولیت محض و بدون ضابطه باشد، پزشک جرات جراحی ها و درمان های سخت و پیچیده را نخواهد داشت و این امر مانع پیشرفت علم پزشکی بوده و در نهایت به زیان بیماران و جامعه خواهد بود. و دومی برقراری زمینه ای است تا در صورت بروز خسارات بتوان در چهارچوب آن خسارات و ضایعات وارد بر بیماران را جبران نمود. مسیولیت مدنی پزشک در حقوق ایران به پیروی از نظر غالب فقها بر دو قاعده فقهی اتلاف و تسبیب استوار است. نتیجه اینکه در صورت صدق عنوان اتلاف بر عمل پزشک، وی مسیول جبران خسارات بیمار است و این فرض از موضوع بحث این مقاله خارج است. اما در صورتی که پزشک به وظیفه قانونی و اخلاقی خود عمل نکند، در روند درمان بیمار کوتاهی کند یا از طریق عدم ارایه اطلاعات کامل و درست و ... منجر به آسیب بیمار گردد، فرض تسبیب در بروز خسارت و نحوه اثبات تقصیر پزشک با استفاده از قاعده فقهی غرور و تسبیب موضوع تمرکز این مقاله خواهد بود.

مسیولیت مدنی، پزشک، تقصیر، غرور، اقدامات فریبنده