سمیه حمیدی - استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه بیرجند
پیمان زنگنه - مربی گروه علوم سیاسی دانشگاه بیرجند

جنبش های اسلامی معاصر از جمله جنبش های ضد هژمونیکی محسوب می شوند که در فرآیند تکاملی آنها، برخورداری از ایدیولوژی، رهبری کاریزماتیک و تشکیلات سازمانی منسجم در ماهیت کنشگری آنان حایز اهمیت است. ایدیولوژی، تعیین کننده آرمان و استراتژ ی جنبش های اسلامی است که در جذب توده ها و آماده نمودن آنان برای کنش فعالانه موثر است. در این راستا نقش رهبری در تدو ین، تفس یر و تحول ایدیولوژی از یک سو و برپا یی تشکیلات سازمانی منسجم و منعطف، جهت هدایت و جذب توده های مردمی به سمت کنش دینی سیاسی قابل توجه است. با توجه به ای نکه دو جنبش اخوان المسلمین و حزب الله از جمله جنبش های اسلامی هستند که سابقه چند دهه فعالیت سیاسی تشکیلاتی دارند اما به نظرمی رسد که جنبش حز بالله لبنان به دلیل بهره مندی از مولفه هایی چون ایدیولوژی انعطاف پذیر، ساختار تشکیلاتی منسجم ، رهبری کاریزماتیک و استراتژی های عمل گرایانه نسبت بهاخوان المسلمین در جذب توده های مردمی و تاثیرگذاری بر عرصه قدرت سیاسی، کنش فعالانه تر و موثرتری را از خود به نمایش گذاشته است.

اخوان المسلمین، حزب الله، گرامشی، بوتکو، ایدیولوژی، هژمونی، رهبری