محمدکاظم کهدویی - دانشیار دانشگاه یزد

زبان پشتو یا پختو یکی از زبان های رسمی کشور افغانستان است که در بخش هایی از آن کشور و نیز قسمت هایی از کشور پاکستان بدان تکلم می کنند. این زبان ویژگی ها و خصیصه ها و شناسه های زبان های ایرانی را در ریشه های خود دارد و از خانواده زبان های هند و آریایی است. شاعران و نویسندگان بزرگی در زبان پشتو رشد و نمو کرده و آثاری از خود به یادگار گذاشته اند که علاوه بر سرودن اشعار پشتو، تقریبا به طور عام، همگان در شعر و ادب فارسی (دری) دستی داشته و آثار خود را در این زمان نیز بر جا گذاشته اند که از آن میان می توان به خوشحال خان ختک اشاره کرد. وی به سال 1022 ه. ق به دنیا آمد و در 1100 ه از دنیا رفت. او از سرداران قوم خنک بوده و انواع شعر نیز در قالب های مختلف سروده است که بخشی از آن ها نیز فارسی است. با توجه به اشعار فارسی وی، از نظر وزن، قافیه، مضمون، و..، آن را با شعر شاعران پارسی گوی، به ویژه حافظ شیرازی، می توان انطباق داد؛ علاوه بر این، از نظر به کار گیری آیات، احادیث، و مضامین عرفانی و...، می توان مطابقت آن را با شیوه شاعران پارسی گوی، دریافت. در این نوشته، ضمن اشاره به زندگی آن شاعر بزرگ، اشعار فارسی وی نیز بررسی خواهد شد و به این مطلب نیز خواهیم پرداخت که آیا اساسا شاعران پشتون، شعر فارسی هم گفته اند یا خیر و آیا این اشعار پارسی پشتون ها را می توان با اشعار دیگر پارسی گویان تطبیق داد یا نه

پشتو، فارسی، خوشحال خان ختک، افغانستان.