رضا ناظمیان - استاد زبان و ادبیات عربیدانشگاه، علامه طباطبایی
صدیقه حوراسفند - کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه، علامه طباطبایی
یعقوب فولادی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

علی اسفندیاری (نیما یوشیج ) و علی احمد سعید (آدونیس)، از شاعران برجسته معاصر فارسی و عربی هستند که دستی بر اسطوره و رمزگرایی دارند. یکی از این اسطوره ها ققنوس و فینیق است که از مشترکات اساطیر ایرانی و سامی هستند. در این مقاله، از شیوه توصیفی- تحلیلی با رویکرد تطبیقی استفاده شده است؛ به این ترتیب که نخست، طرح اولیه و ویژگی های اساطیری ققنوس و فینیق، براساس منابع اسطورهای ایرانی و سامی بیان گردیده و سپس، به مسیله بازتولید این اسطوره ها در قالب شعر نو فارسی و عربی پرداخته شده است. در گام بعدی، این دو اسطوره از نظر وجوه تشابه و تفاوت و چگونگی کاربردشان در جهت بیان مسایل سیاسی- اجتماعی عصر نیما و آدونیس مقایسه شده اند. یافته های این تحقیق نشان میدهد که نیما و آدونیس، اسطوره ققنوس و فینیق را بهطور نمادین و با وجه شبهی تازه، متفاوت با اشعار پیشینیان، در سروده های خود به کارگرفته اند که هم رمز و نمادی برای خود شاعر است و هم جهت القای مفاهیم سیاسی-اجتماعی مدنظر ایشان به کارگرفته شده است؛ به نوعی که هر دو شاعر، از این اسطوره برای مضمونی واحد و رسالتی مشابه بهره برده اند.

ادبیات تطبیقی، نیما، آدونیس، ققنوس، فینیق، اسطوره.