علی نوری - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان
یوسف علی بیرانوند - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان

شاعران عارف گاه، برای آنکه حالات درونی و مکاشفات خود را برای مخاطبانشان بیان کنند از مفاهیم، بنمایه ها و بعضا تمثیل های حماسی مدد جسته اند. گاه این وامگرفتن چنان آشکار است که مخاطب یقین میکند که شاعر، متنی حماسی را فراچشم داشته است؛ چنانکه عطار در منطق الطیر، به آثار حماسی و از جمله شاهنامه نظر داشته است. همین شباهتها از سویی و به رسمیت شناخته شدن گونه نسبتا جدیدی از ادبیات حماسی با نام حماسه عرفانی از دیگرسو و نیز موضوع سفر قهرمان و مراحل کم و بیش مشابه در آنها، ما را بر آن داشت تا به مقایسه و بررسی وجوه اشتراک، از جمله در ساختار روایی و بنمایه های مشترک در منطق الطیر عطار و اودیسه هومر برآییم. نتایجی که به دست آمد، از این قرار است: -1 هر دو کتاب از حیث ساختار روایی، مشترکات تامل برانگیزی دارند. -2 بن مایه های مشترک زیادی در دو اثر وجود دارد. -3 کهن الگوی سفر قهرمان مورد نظر جوزف کمبل و مراحل سه گانه آن، در هر دو اثر آشکار و با نظر کمبل قابل تطبیق است.

اودیسه، ساختار روایی، منطق الطیر، بن مایه