عرفان حسن نایبی - استادیار، دانشکده فنی مهندسی، گروه مهندسی صنایع، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ایران
آرمان ساجدی نژاد - استادیار، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، تهران، ایران
سهیل مردانی - دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری، دانشکده ارتباطات، معماری، هنر و فناوری اطلاعات، دانشگاه لوسوفونا، لیسبون - پرتغال
سید رسول حسینی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه آزاد اسلامی قزوین، ایران

در این مقاله از رویکرد بهینه سازی مبتنی بر شبیه سازی برای حل مسیله زمانبندی حرکت قطارها در شبکه های ریلی تک خطه و دوخطه، استفاده شده است. در رویکرد پیشنهادی، مدل شبیه سازی برای تولید برنامه های زمانبندی شدنی بکار گرفته شده است. مدل شبیه سازی در محیط نرم افزار شیءگرایی ED طراحی شده است. اطلاعات ورودی مسیله شامل نوع بلاک ها، ترتیب و موقعیت مکانی ایستگاه ها، تعداد خطوط و سکوی ایستگاه ها، امکانات ایستگاه (آبگیری، سوخت گیری، نمازخانه)، زمان های مسدودی بلاک ها و اوقات شرعی است. متغیر تصمیم مسیله، زمان اعزام قطارها از مبدا بوده و هدف مسیله حداقل کردن مجموع وزنی زمان های توقف غیر برنامه ای قطارها است. برای یافتن برنامه زمان بندی نزدیک به بهینه، یک روش بهینه سازی مبتنی بر شبیه سازی بر پایه الگوریتم فراابتکاری اتصال مسیر تکاملی، طراحی شده است. برای بررسی کارایی الگوریتم فراابتکاری پیشنهادی، زمان بندی قطارهای مسافری در مسیر تهران-رازی انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که پیاده سازی مدل پیشنهادی نسبت به برنامه زمان بندی فعلی راه آهن ج. ا. ا، منجر به بهبود قابل ملاحظه ای در زمان های توقف غیر برنامه ای قطارها شده است. همچنین الگوریتم پیشنهادی قادر است در یک مدت زمان منطقی، برنامه حرکت قطارهای مسافری را با توجه به بازه های زمانی مجاز جهت اقامه نماز تولید کند.

زمان بندی حرکت قطارها، بهینه سازی مبتنی بر شبیه سازی، مدل سازی شیء گرا، الگوریتم اتصال مسیر تکاملی