عادل آذر - استاد گروه مدیریت صنعتی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس
محمدرضا رستمی - استادیار گروه مدیریت دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد دانشگاه الزهرا (س)
محمد صفری - دانشجوی دکتری معارف اسلامی و مدیریت مالی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق (ع)

طی دو دهه اخیر بسیاری از کشورها، اقدام به کوچک سازی دولت و واگذاری بنگاه ها به بخش خصوصی کرده اند. این فرآیند که خصوصی سازی نامیده می شود، علاوه بر گسترش بخش خصوصی، افزایش توان نظارتی دولت را نیز به همراه دارد. بدین منظور، ایران نیز خصوصی سازی بنگاه ها و شرکتهای دولتی را در دستور کار خود قرار داده است. روش های مختلفی برای خصوصی سازی وجود دارد که یکی از پرکاربردترین آنها در همه کشورها و از جمله کشور ما، واگذاری سهام شرکتهای دولتی به بخش خصوصی از طریق بورس اوراق بهادار است. شواهد تجربی، حاکی از آن است که دولت ها علاقه دارند سهام شرکت های وابسته به خود را در عرصه عمومی اولیه به زیر ارزش ذاتی عرضه کنند و معمولا قیمت گذاری زیر ارزش ذاتی عرضه عمومی اولیه سهام شرکتهای دولتی، بیشتر از شرکت های غیر دولتی است. این تحقیق بنا دارد اولا عرضه زیر قیمت عرضه عمومی اولیه سهام شرکتهای دولتی را با شرکت های غیردولتی واگذار شده از طریق بورس اوراق بهادار تهران مقایسه کند و ثانیا عوامل موثر در آن را بشناسد و سهم هر عامل را مشخص کند. یافته های پژوهش نشان می دهد که تمام شرکتهای عرضه شده در بورس اوراق بهادار تهران، اعم از دولتی و غیر دولتی به زیر ارزش ذاتی عرضه می شود اما اختلاف معناداری بین قیمت گذاری زیر ارزش ذاتی شرکت های دولتی و غیردولتی در عرضه عمومی اولیه سهام آنها وجود ندارد. همچنین، تنها عامل موثر در قیمت گذاری زیر ارزش ذاتی شرکت های غیردولتی در سررسیدهای یک ماهه و سه ماهه، تعداد کارکنان شرکت و تنها عامل موثر در قیمت گذاری زیر ارزش ذاتی شرکت های دولتی در سررسید یک هفته ای، درصد عرضه سرمایه در روز عرضه عمومی اولیه سهام است

خصوصی سازی، عرصه عمومی اولیه، بورس اوراق بهادار تهران، قیمت گذاری زیر ارزش ذاتی