علیرضا شمشیری - دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات آذربایجان شرقی
غلامرضا حاجی نوری - استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشگاه تبریز
رضا سکوتی نسیمی - دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشگاه تبریز
علیرضا نوجوان - استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ایلخچی

اقسام خسارات قابل مطالبه و نحوه جبران، از موضوعاتی است که کنوانسیون های مسیولیت هسته ای به آنها پرداخته اند. تامین تضامین مالی مناسب به عنوان یکی از اصول مسیولیت مدنی هسته ای مهم ترین شیوه جبران خسارت است. اقبال کشورها به بیمه موجب شده است تا در کنوانسیونها مقرراتی در این زمینه وضع شود. بیمه فقط خساراتی را تحت پوشش قرار می دهد که در کنوانسیونهای مربوطه احصاء شده اند. در کنوانسیونهای متقدم صدمات جانی و مالی و در کنوانسیونهای متاخر عناوین جدیدی از خسارات هسته ای مانند عدم النفع و ضررهای اقتصادی محض قابل مطالبه دانسته شده است. در حقوق ایران به نظر می رسد از عمومات قواعد ضمان مانند لاضرر بتوان خسارات اقتصادی محض را قابل جبران دانست. متصدیان تاسیسات هسته ای براساس کنوانسیونها یا قوانین داخلی، دارای مسیولیت محدودند؛ لیکن ایران قانون خاصی در زمینه مسیولیت مدنی ناشی از حوادث هسته ای ندارد و عضو هیچ کدام از کنوانسیونها نیز نیست؛ لذا فقط طبق قواعد عمومی مسیولیت می توان عمل کرد که البته میزان مسیولیت نامحدود است؛ لذا تدوین قانون خاص و یا عضویت در کنوانسیونهای مرتبط برای بهره مندی از امکانات بیمه ای ضروری است.

بیمه، خسارات هسته ای، عدم النفع، خسارت اقتصادی محض، عوامل معافیت