مصطفی فضایلی - دانشیار گروه حقوق بین الملل دانشند حقوق دانشگاه قم، قم، ایران
محمد ستایش پور - دانشجوی دکتری حقوق بین الملل، دانشند حقوق دانشگاه قم، قم، ایران

پیامدهای جانشینی دولت ها در زمینه مسیولیت بین المللی، یا جانشینی دولت ها در مسیولیتبین المللی، مطمح نظر دکترین حقوق بین الملل بوده است؛ موضوعی که به سبب تعارض شدیدنظرها و حساسیت برانگیز بودن، بررسی آن در کمیسیون حقوق بین الملل، سال ها، به تعویقافتاد. برخلاف سایر پیامدهای جانشینی، اساسا بر سر امکان جانشینی کشور بر مسیولیتبین المللی، و نه صرف چگونگی آن، اختلاف جدی وجود دارد. جستار حاضر، با ایحاد دامنهمفهومی جانشینی دولت ها بر مسیولیت بین المللی طب تقسیم بندی حصری مصادیق عدیدهجانشینی به اعتبار زوال یا دوام حقوقی کشور اصلی، کوشیده تا به تبیین چیساتی این مفهومکه در مدار قاعده سازی قرار گرفته است بپردازد و نشان داده است که این گزاره حقوقیبین المللی، به رغم تعارض ظاهری با دو اصل بنیادین در حقوق بین الملل، یعنی اصول مسیولیتمستقل و لوح مطهر، مقتضای ذات آنهاست. لزوم جبران خسارت و ارتباط تنگاتنگ جمعیت وسرزمین با کشور جانشین و عینی بودن حقوق و تعهدات، اقتضا دارد که مسیولیت به دولتجانشین منتقل شود. گزاره یادشده، منطقا، استثنایی دیگر بر اصول یادشده محسوب می شود.

جانشینی دولت، جدایی، لوا مطهر، مسیولیت مستقل، مسیولیت بین المللی