علیرضا باوندیان - عضو هیات علمی دانشکده هنر (دانشگاه نیشابور)

بناهای دینی، نمادهای مجسم و مبرز ارادت به ساحت اعتقادی دین و ارزش های برتراویده از آن هستند. هم از این روی است که معماران و هنرمندان هرآنچه را که در وسعت خلاقیت فناورانه خود داشته در پای غنای این آثار- بی مهابا و باگشاده دلی- هزینه کرده اند. این بناها افزون بر کارکردهای معمارانه و هنرمندانه، سازه ای و تاریخی، کارکردهای ارتباطی نیز داشته اند. وسعت پیام ها، گوناگونی مخاطبان و انواع هنرها در این بناها بر اهمیت این کارکرد بسی افزوده است. کاربرد تکایا بیشتر برای مراسم دینی و مناسک دینی نمایشی ( همچون تعزیه خوانی ) بوده است؛ هنری که هم اکنون به دلیل در اختیار نداشتن مکانی ثابت برای عرضه خود رو به افول گذاشته است. این مقاله با تلمیحی به این مهم، به بازشناسی مورفولوژیک تکایا به مثابه یک پیوستار حیاتی از منظر معماری پرداخته و الزامات احیای آن را با احتساب اقتضایات فرهنگی واکاویده است. ماهیت این تحقیق، کیفی و نوع آن از منظر نتیجه، کاربردی و شیوه گردآوری داده ها، اسنادی- میدانی و سیاق استدلالی آن، توصیفی تحلیلی است.

تکایای ایرانی، معماری تکایا، کارکرد فرهنگی، تعزیه، فرم کالبدی