محسن احتشامی معین آبادی - استادیار، دانشگاه شهید بهشتی

زمین لغزش ها از مخرب ترین مخاطرات زمین شناسی در فلات ایران هستند که در طول تاریخ گاه با تلفات فراوانی نیز همراه بوده اند. این مقاله نقشه ای از زمین لغزش های تاریخی مرگبار در فلات ایران را که براساس بررسی دقیق و چند وجهی منابع اطلاعاتی مختلف تهیه شده اند را ارایه می دهد. افزون بر این، میزان مرگ و میر ناشی از زمین لغزش های تاریخی تخمین زده شده و در ارتباط با توزیع مکانی و زمانی زمین لغزش های مرگبار و عامل محرک آنها بحث شده است. براساس تحلیل آماری داده ها، بهمن در سنگ و واریزه کمترین فراوانی را داشته، اما نسبت به دیگر انواع زمین لغزش در هر رخداد تعداد تلفات بیشتری داشته است. لغزش دورانی فراوانترین نوع زمین لغزش مرگبار بوده که مرگ و میر ناشی از آن نیز بالا بوده است. بسیاری رکوردها در داده های قدیمی تر از زمین لغزش های تحریک شده توسط زمین لرزه هستند، بنابراین یک نقص اطلاعاتی در زمینه زمین لغزش های مرگبار ناشی از بارندگی یا دیگر عوامل غیرلرزه ای در داده های تاریخی وجود دارد، با این حال در داده های مربوط به دوره های اخیر، بارندگی یک عامل تحریک مهم است. براساس داده های گردآوری شده، مرگ و میر ناشی از زمین لغزش های تاریخی از 763 میلادی تا 2016 بین 2500 تا 4000 نفر و خسارت آنها چندین میلیارد دلار تخمین زده می شود. توزیع زمین لغزش های مرگبار با دو روند رشته کوه های البرز و زاگرس همخوانی دارد.

زمین لغزش، تلفات، ایران، مخاطرات زمین شناسی