محمد رضا نورس - استادیار طب ایرانی، گروه طب ایرانی، دانشکده طب ایرانی مکمل مشهد، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

تلاش در پژوهش ها برای رسیدن به نتایج ایمن اثر بخش، رفع اختلاف موجود در انواع مطالعات کشف یک نتیجه نهایی که منجر به تصمیم گیری بالینی شود، از اهداف نهایی پژوهش های علمی است. فراتحلیل، مروری سیستماتیک برای نیل به این اهداف با تحلیل آماری یافته های کمی حاصل از مطالعات مربوط به یک مسیله پژوهشی است با کمک این روش مطالعات مختلف روی یک موضوع خاص به صورت آماری تحلیل می شود نتیجه قابل اعتماد از مطالعات متعدد، پراکنده حتی متناقض به دست می آید. یکی از روش های رایج در استخراج درست اطلاعات استفاده از روش ساختاریافته استفاده از روش فرا تحلیل( متا آنالیز) می باشد. تحلیل یعنی شکستن یک کل به قسمت های مختلف به منظور تعیین ماهیت آن کل فرا تحلیل چشم اندازی است که در آن روش های مختلف اندازه گیری آماری به کار برده می شود فراتحلیل کیفیت پژوهشهای موجود را ارزیابی نمی کند، بلکه تلاش می کند جنبه های مختلف روش شناسیهای پژوهش در مطالعات موجود را ثبت کند تا رابطه آن را با یافته های تحقیق به طور کمی شناسایی کند. در طب سنتی ایران تاکنون در این زمینه تحقیقی های جامع کاملی صورت نگرفته است. نیاز به استفاده از این روش در این حیطه بسیار ضروری به نظر میرسد. تلاش برای ارایه شواهد تحقیقاتی در راستای اثبات توسعه نتایج رویکردهای درمانی این مکتب از یکسو، ارایه نتایج یکسان مستند به تحقیقات بالینی موجود از سوی دیگر، آشنایی محققین متخصصان این رشته با روش فراتحلیل ضرورتی جدی می باشد. این مقاله می کوشد تا زمینه را برای طرح این نوع تحلیل درمسایل پژوهشی رشته طب سنتی ایران که جای آن به شدت خالی است، فراهم کند، تا بستری لازم برای تحقق طب سنتی مبتنی بر شواهد به استناد مطالعات موجود فراهم گردد. هدف این مقاله معرفی فرصت ها، چالش ها امکان سنجی مطالعات فراتحلیل در نتایج یافته های کمی الزامات آن در تخقیقات طب سنتی ایران است.