فاطمه زبیری - بخش علوم تشریح دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه
عباس احمدی - بخش علوم تشریح دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه
رجبعلی صدرخانلو - بخش علوم تشریح دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه
آراز رابری - بخش علوم تشریح دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه

سیکلوفسفامید به عنوان یک عامل آلکیله کننده سایتوتوکسیک به طور گسترده ای در درمان سرطانهای مختلف نیز به عنوان یک عامل سرکوب کننده ایمنی در پیوند عضو بکار می رود فسفورامیدموستارد آکرولیین دو متابولیت عمده فعال سیکلوفسفامید را تشکیل می دهند اثرات انتی نیوپلاستیک سیکلوفسفامید مربوط به فسفورامیدموستارد اثرات سمی آن مربوط به آکرولیین می باشد .علی رغم کابردهای وسیع کلنیکی، سیکلوفسفامید موجب بروز اثرات جانبی زیادی از جمله آسیب اختلالات گوارشی می شود روش کار: مطالعه حاضر بر روی 20 قطعه موش رت بالغ نر 220±20)گرم) که در شرایط استاندارد نگهداری می شدند صورت گرفت که در دو گروه تست که بطور روزانه داروی سیکلوفسفامید با دزmg/kg6 گروه کنترل که نرمال سالین از طریق گاواژ دریافت می کرد وپس از 45 روز توسط گاز CO2 آنها را بی هوش کرده پس از خونگیری جهت تهیه پلاسما، نمونه های بافتی از قسمتهای مختلف روده های بزرگ تهیه شد بعد از فیکس شدن جهت بررسی میکروسکوپ نوری مورد پاساژ رنگ آمیزی E&H تولوییدین بلو وPAS قرار گرفتند سپس مطالعات هیستولوزیکی هیستومورفومتری صورت گرفت در پلاسمای تهیه شده نیز میزان پراکسیداسیون چربی میزان توان آنتی اکسیدانتی مورد ارزیابی قرار گرفت نتایج: بررسی های صورت گرفته در این مطالعه نشان داد که سیکلوفسفامید در گروه تست سبب ایجاد تغییرات پاتولوژیک فراوانی در روده های بزرگ می شود بطوری که سبب کاهش کاملا معنی داری در ارتفاع اپیتلیوم، طول غدد لیبرکوهن، ضخامت لایه های مختلف مخاط زیرمخاط ضخامت کلی دیواره آتروفی عضو می شود در رنگ آمیزی تولوییدن بلو مشخص شد که سیکلوفسفامید سبب افزایش تعداد ماست سلها در مخاط زیر مخاط ایجاد ادم می شود با رنگ آمیزی اختصاصی PAS مشخص شد که سیکلوفسفامید سبب کاهش فعالیت ترشحی سلولهای جامی شکل کاهش اندازه تعداد ندولهای لنفاوی مجرد می گردد در بررسیهای صورت گرفته روی پلاسما نیز در میزان پراکسیداسیون چربی میزان توان آنتی اکسیدانتی موجود در پلاسما تفاوت معنی داری بین دو گروه مشاهده شد. نتیجه گیری: آزمایشات بیوشیمیایی هیستوپاتولوژیکی این مطالعه نشان داد که سیکلوفسفامید باعث بروز آسیبهای گوارشی از طریق اکسیداتیو استرس می شود.

سیکلوفسفامید، روده های بزرگ، استرس اکسیداتیو هیستوپاتولوژیک رت