محمد مهدی گودرزی سروش - مربی و بورسیه دکتری معماری اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

شهر بعنوان یک مصنوع بشری که انسان آن را ایجاد نموده و آن را تعریف کرده و خود در آن تعریف گشته، با در برگرفتن فضاهای مورد نیاز انسان و هماهنگ شدن با طبیعت و اقلیم هم جوابگوی نیازهای مادی و هم بعد معنوی انسان است ولیکن نوع، نحوه و مقدار جوابگویی آن در مکانها و زمان های مختلف، متفاوت بوده است.عوامل غیر مادی برگرفته از جنبه معنوی و ماوراءطبیعی انسان در فرم، شکل، توده و محورهای آن موثر بوده و بر جانمایی کاربریهای و جهت گیری شهر و کالبد آن تأثیر گذار بودند. و در نگرشهای مختلف (به انسان و طبیعت) نحوه شکل گیری آن متفاوت بوده است.در این مقاله به بررسی جهان بینی اسلامی و شهر ایرانی و تأثیرپذیری آن از عوامل اعتقادی و معنویت اسلامی پرداخته خواهد شد. تاثیر ارزشهای اسلامی بر فضاهای زیستی و چگونگی شکل گیری مدینه فاضله از نظر این نگرش مورد نظر است. نخست این جهانبینی را تعریف نموده و نگرش و نگاه آن را به انسان و جایگاه او در طبیعت را می شناسیم و بر اساس آن به بررسی تأثیر این جهان بینی بر شهر میپردازیم. در این روند تاریخی، تحلیلی نگاهی به شهر در قبل از اسلام و شهر های عربی اولیه و شهر ایرانی بعد از اسلام داریم و در آخر به مطالعه تطبیقی شهر معاصر با ارزشهای اسلامی پرداخته خواهد شد و اصولی را برای شهرهای مسلمان نشین تبیین خواهیم نمود.

شهر، شهر ایرانی، شهر اسلامی، جهان بینی اسلامی، اسلام، کلام الهی