فرهاد نیلی - استادیار گروه پولی ارزی، پژوهشکده پولی بانکی
امینه محمودزاده - کارشناس ارشد پژوهشی، گروه پولی ارزی، پژوهشکده پولی بانکی

مطالبات غیرجاری بانک ها نشانگر زیان انباشته ای هستند که در اثر استمرار مجموعه ای از فراز فرودها در سطح کلان سوء مدیریت ها در بخش مالی، در اقتصاد کشور رسوب کرده اند. نسبت مطالبات غیرجاری به کل تسهیلات در ایران همواره از هنجارهای بین المللی بیشتر بوده که نشانه آشکاری از ناکارایی فرایند تخصیص اعتبار واسطه گری مالی در ایران است. با اینکه عدم تقارن اطلاعات بین بانک وام گیرنده، قبل بعد از اعطای وام، در بطن سرشت تصمیمات اعتباری بانک قرار دارد؛ فقدان نهادهای لازم برای تقویم تسهیم ریسک اعتباری بانک ها، آنها در برابر احتمال همیشگی نکول مشتریان، بی حفاظ می کند. از آنجا که وضعیت اقتصاد کلان می تواند بر تعداد قابل ملاحظه ای از وام گیرندگان به صورت هم سو هم زمان اثر بگذارد، شرایط اقتصاد کلان نیز بر سهم مطالبات غیرجاری موثر است. در ایران، مدت هاست که مطالبات غیرجاری بانک ها به دلیل ابعاد مالی، گستره نهادی، ماندگاری زمانی پیچیدگی عوامل درگیر در پیدایش پایداری، از سطح خرد به سطح کلان اقتصاد منتقل شده است. راهکارهای مدیریت این پدیده، در دو بخش پیشگیری درمان طبقه بندی می شوند. مهم ترین اقدام در بعد پیشگیری، ایجاد دفتر اعتباری قدم اول در بعد درمان، تاسیس شرکت مدیریت دارایی هاست. اقدام درمانی مکمل نیز جداکردن بانک های خوب از بانک های بد است. باید توجه داشت که مطالبات غیرجاری بانک ها مسیله ای ملی فراقوه ای است که محدود کردن آن به بانک ها، ظرفیت حاکمیت برای تشخیص ابعاد ارزیابی حجم اقدامات لازم برای حل فصل آن را به شدت تقلیل می دهد.