علیرضا ترکاشون - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
هادی نامقی - عضو هیات علمی دانشکده فنی مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

جایگزینی آب مجازی از بهترین روش های اصلاح ساختار مصرفی آب در بخش های کشاورزی و صنعتی است که با پیشرفت علم و تکنولوژی در عصر حاضر، موجب پیشرفت های بسیاری در کمیت و کیفیت جایگزینی آب مجازی شده است. این مقاله بر آن است تا با توجه به اهمیت جایگزینی آب مجازی، به بررسی تاثیرات کوتاه مدت و بلندمدت متغیرهای اقتصاد کلان بر فرایند جایگزینی پرداخته و جایگاه کشور ایران را با توجه به شاخص های جهانی در این فرایند مشخص سازد. متدولوژی برآورد شاخص ها در این پژوهش بر اساس امتیازهای میانگین موزون برای متغیرهای کلان کشورهای پیشرو، کشور ایران و چند کشور مشابه آن با تکیه بر داده های آماری مطالعات جهانی می باشد و در تحلیل مقایسه ای آن با پارامترهای متناظر در ایران این نتیجه حاصل می شود که در کوتاه مدت و در مرحله گذار از شکل سنتی به شکل صنعتی تامین و جایگزینی منابع مجازی آب، چالش ها و آسیب های متعددی بر اشتغال نیروی کار غیرماهر، کمیت خروجی در واحدهای تولید ، سطح تبادل در درگاه های مبادلاتی و بهای تمام شده آب حاکم خواهد شد. همچنین مطالعات تاریخی کشورهای پیشرو در فرایند صنعتی سازی، پیامدهای بلندمدت و مورد انتظار این گذار در اقتصاد به همراه انتقال تکنولوژی حاکم بر تولید و خدمات را منجرب به کاهش یا تثبیت بهای آب و افزایش کیفی و حجمی آن می نمایاند. آنچه در حاشیه روش تحقیق در این مقاله بیان می شود پیامدهای منفی عدم رویارویی با اقتصاد باز و فرایند جهانی شدن و ضرورت اتخاذ رویکرد اقتصادی باز در قبال اقتصاد بسته بر سیاست های کلان کشور است که به عنوان اولین و مهمترین شرط لازم در گذار موفق در تغییر الگوی اجرایی حاکم بر زنجیره تامین و مصرف آب شناخته می شود.

آب مجازی، اقتصاد باز، اقتصاد بسته، جهانی شدن، GDP ، توسعه یافتگی