آرش مصطفوی - کارشناس ارشد مهندسی معماری، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران -
محمد مهدی گودرزی سروش - استادیار، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران -

نور و روشنایی پیوندی ناگسستنی با معماری دارند. پس از خلقت، انسان پس از کشف یا ساخت سرپناه میکوشیده با استفاده از نور خورشید و یا پرتو های مشعل مصنوع خود، به فضای زندگش اش روشنایی ببخشد. در بسیاری از بنا ها نظیر مسجد نصیر الملک و کلیسای نور مهارت معمار در دریافت، توزیع و بازی با نور ورودی از خورشید یکی از مهمترین عوامل تبدیل آن به بنایی شاخص و فاخر بوده است. در قرون اخیر با کشف الکتریسیته و اختراع چراغ برق، معادلات فوق دستخوش تغییراتی شده اما نتیجه همان است: نیاز انسان به تامین نور و روشنایی. افزایش جمعیت جهان و در نتیجه گسترش شهرها به صورت افقی و عمودی و تولید فضاهای آموزشی، تجاری، اقتصادی، ورزشی و ...و فعالیت شبانه روزی برخی از این مراکز از یک طرف و محدودیت زمانی بهره مندی از نور روز و تفاوت ساعات آفتابی در نقاط مختلف جهان باعث شده تا روند استفاده از نور مصنوعی سیر صعودی داشته باشد تا آن جا که فعالیت های برخی مراکز بدون تامین روشنایی مصنوعی پایدار مقدور نیست. در این میان کاربری های آموزشی دارای اهمیت ویژه ای هستند زیرا علاوه بر مصرف بالای سالانه بودجه عمومی کشورها، در صورتی که به بازدهی مطلوب نرسند، دولت ها را با از بین رفتن نیروی انسانی تحصیل کرده به عنوان یکی از مهمترین سرمایه های ملی و عامل رشد اقتصادی رو به رو خواهد کرد.زیرا در فرآیند آموزش زمان پارامتری غیر قابل بازگشت است و ارتقاه کیفیت آموزشی نیز به سختی قابل اجرا خواهد بود. این پژوهش در نظر دارد با گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و آنالیز آن ها به روش توصیفی – تحلیلی به معرفی روش لومن جهت طراحی روشنایی بهینه در کاربری های آموزشی بپردازد. در ادامه، بررسی رفتار کاربران این فضاها قبل و پس از طراحی روشنایی بهینه، از دیگر اهداف این پژوهش است.

نور و روشنایی بهینه، رفتار نور در معماری، فضای معماری، روش لومن، کاربری های آموزشی.