مهسا غفوری نام - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه علامه طباطبایی
علی خاکساری - استاد دانشگاه علامه طباطبایی،

مشارکت شهروندی از اساسی ترین مقوله های فرهنگ شهری است که امروزه تاثیر بسزایی در عرصه های مدیریت شهری دارد و سیاست گذاری در حوزه های شهری و پیمودن گام های موثر برنامه ریزی در جهت توسعه پایدار هر جامعه ای معطوف به سنجش و پیمایش مفهوم مشارکت و عوامل موثر بر آن است. لذا نقش انکارناپذیر مردم در حل مسایل و مشکلات جامعه شهری، موضوع مشا رکت شهروندان را به ضرورتی آشکار در برنامه ریزی و مدیریت شهری تبدیل کرده است و استفاده از راهبردهاى مشارکتی،اداره مردمی شهر، تشکیل نهادهای مردمی و رویکرد برنامه ریزى از پایین به بالا به تدریج مورد اجماع نظر برنامه ریزان و مدیران شهرى قرار گرفته است. مشارکت مردم که اکنون به عنوان یکی از ارکان اصلی فعالیت برنامه ریزی و مدیریت شهری شناخته می شود، در سطوح و درجات مختلف امکان پذیر است. اما در حال حاضر جایگاه مشارکت شهروندان در شهرهای ایرانی، در حد ظاهر فریبانه و حداکثر اطلاع دهی و مشورت کردن است. در پایین ترین سطح، دخالت شهروندان در فرایند برنامه ریزی می تواند به گرفتن تصمیمات پایدارتر با اعتبار بیشتر و مبتنی بر نیازهای طیف وسیع تری از مردم منجر شود؛ و در بالاترین سطح، مشارکت مردمی می تواند سبب گسترش و تقویت مردم سالاری از طریق شیو ه های مشورتی، مستقیم و صریح گردد .لیکن فعالیت های مختلف انجام شده یا در حال انجام مانند انتخابات شوراهای محله، توجه به سازمان های غیر دولتی و ... نوید بخش آینده ای روشن و امیدوار کننده جهت تدوین مبانی نظری مشارکت شهرواندان در شهر و شناسایی کردن عوامل نهادینه کننده مشارکت شهروندان است. روش این مقاله کیفی است و از جنبه اهداف درونی در دسته مطالعات توصیفی-تبیینی قرار می گیرد و با بهره گیری از منابع کتابخانه و مطالعات اسنادی گردآوری شده است و بر آن است تا انواع مشارکت، نظریات مبتنی بر مشارکت و مقایسه ای از این نظریات ، عوامل مهم در نظام مشارکت، سطوح مشارکت، جایگاه و اهمیت مشارکت در برنامه ریزی شهری و موانع مشارکت شهری را با در نظر گرفتن واقعیت ها تا حد امکان بررسی نموده و در انتها تدابیر مطلوب جهت نهادینه کردن فرهنگ مشارکت را پیشنهاد دهد.

مشارکت شهروندی، توسعه ی پایدار، مدیریت شهری