دیوانه نمایی و دیوانه نماها در مثنوی معنوی
عنوان مقاله: دیوانه نمایی و دیوانه نماها در مثنوی معنوی
شناسه ملی مقاله: JR_MMJ-5-15_006
منتشر شده در شماره 15 دوره 5 فصل در سال 1388
شناسه ملی مقاله: JR_MMJ-5-15_006
منتشر شده در شماره 15 دوره 5 فصل در سال 1388
مشخصات نویسندگان مقاله:
هاتف سیاهکوهیان - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان
علی جهانشاهی افشار - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی
خلاصه مقاله:
هاتف سیاهکوهیان - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان
علی جهانشاهی افشار - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی
عقلای مجانین یا فرزانگان دیوانه نما که گاه بهالیل نیز خوانده می شوند، جایگاه ویژه ای در ادبیات عرفانی دارند. در برخی از حکایات مثنوی، اقوال و احوال حکیمانه و در عین حال رازآلود این شوریدگان با ظرافت خاصی در قالب حکایات عامیانه بیان شده است. مولانا با آوردن تمثیل های پرمعنا، در پی نشان دادن حکمت و معرفت عمیق این دسته از اولیای الهی، خلاف ظاهر غیرعادی و دیوانه وار آنان و تبیین لایه های عمیق شخصیت آنهاست. وی شناخت این نوع دیوانگان از دیوانگان معمولی را مستلزم نوعی بصیرت باطنی و فراست معنوی می داند. حال و مقام این شوریدگان و اطوار جنون معنوی آنها، به ویژه در دفتر دوم مثنوی معنوی، بیان شده است. مولوی جنون مافوق عقل این دیوانگان را نمادی از اماته نفس و احیای قلب عارفان و نشانه ای از حریت و آزادگی آنان می داند. وی در حکایت آن بزرگی که خود را دیوانه ساخته بود ، ضمن توصیف دقیق خصوصیات و مراتب معنوی این عارفان دیوانه نما، آنها را دارای مقام ولایت دانسته و جنون یا جنون نمایی ظاهری آنان را گاه بهانه ستر حال آنان برای وارد نشدن در نظام قدرت و نیز وسیله ای برای اعتراض در برابر ارباب قدرت از طریق نفی عظمت جباران عصر می داند.
کلمات کلیدی: مولانا جلال الدین بلخی, عقلای مجانین, تصوف, ملامتیه, جنون الهی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/853029/