زهرا قربانی - کارشناسی ارشد مهندسی محیطزیست- ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشکده محیطزیست وانرژی

در تعریف ظرفیت قابل تحمل یا ظرفیت برد آمده است، حداکثر تعداد افراد یک گونه و یا حداکثر جمعیتی که محیط قادر به تامین آن باشد بدون آنکه ظرفیت محیط برای تامین آینده ی گونه ی مورد نظر کاهش یابد؛ در واقع پایداری بهره برداری از منابع به سطح برداشت از منابع بستگی دارد، مفهوم پایداری ریشه در یک اصل اکولوژیک دارد. بر اساس این اصل، اگر در هر محیطی به اندازه توان طبیعی تولید محیط زیست، بهره برداری یا بهره وری انجام شود، اصل سرمایه (منابع اکولوژیک) به طور پایدار باقی می ماند. اگرچه با توجه به مشکلاتی که جوامع بشری در رابطه با مسایل محیط زیست با آن روبرو هستند واژه هایی چون ظرفیت قابل تحمل یا ظرفیت برد، پایداری و توسعه پایدار زیاد مورد استفاده قرار می گیرند اما پیدا کردن راه هایی برای تعیین دقیق و کاربردی هر یک از این موارد کار ساده ای نیست.مفهوم ردپای اکولوژیک با بررسی ظرفیت زیستی منطقه و مقایسه آن با میزان تاثیر هر فرد بر محیط زیست، گامی مهم در جهت کمی سازی ظرفیت برد محسوب می شود. مقایسه میان ردپای اکولوژیک و ظرفیت زیستی هر کشور یا منطقه مشخص می کند که آیا سرمایه های طبیعی موجود برای حمایت از تولید و مصرف کافی خواهد بود یا خیر! می توان گفت ردپای اکولوژیک نمایش آن چیزیست که هست و رهنمونی به سوی آنچه باید باشد. در این پژوهش با کمک ردپای اکولوژیک و مفهوم ظرفیت زیستی، ظرفیت برد شهر قزوین برآورد شده است، طبق نتایج، شهر قزوین با کسری اکولوژیک بالایی روبرو بوده و منابع در دسترس، تامین کننده نیازهای تنها 3% از جمعیت ساکن در شهر می باشد.

ردپای اکولوژیک، ظرفیت برد، ظرفیت زیستی، کسری اکولوژیک، پایداری