محمد رضایی - دکتری مهندسی معدن، استادیار دانشگاه کردستان، دانشکده مهندسی، گروه معدن
پریا عبداللهی - کارشناس ارشد مهندسی معدن، دانشگاه کردستان، دانشکده مهندسی، گروه معدن

در رشته های مهندسی معدن، مکانیک سنگ و مهندسی سنگ، سرعت امواج فراصوتی یکی از مهمترین پارامترهای مورداستفاده در اکثر طراحی ها می باشد. برای تعیین سرعت امواج، معمولا از روش های آزمایشگاهی و برجا استفاده می شود کهدر اکثر موارد پر هزینه و زمانبر میباشد. به عنوان روشی جایگزین، میتوان از روش های قابل اطمینان غیرمستقیم برایتعیین سرعت امواج فراصوتی استفاده کرد که میتواند به رفع مشکلات فوق در روش های آزمایشگاهی و برجا کمکنماید. در این مقاله، هدف ارایه روابطی غیر مستقیم بین سرعت موج برشی در حالت های خشک و اشباع برای سنگ هایشیست، فیلیت و ماسه سنگ می باشد. بدین منظور، ابتدا نمونه های استوانه ای حاصل از عملیات مغزه گیری در ساختگاه سدآزاد مریوان جمع آوری گردید. سپس بر اساس پایگاه داده مناسب تهیه شده، پنج رابطه در حالات مختلف خطی، چندجمله ای درجه دو، لگاریتمی، نمایی و توانی بین سرعت موج برشی خشک و اشباع با استفاده از تحلیل های آماری توسعهداده شد. از بین روابط فوق، رابطه توانی دارای بیشترین مقدار شاخص ضریب تصمیم گیری ((R(2) بوده و لذا به عنوان رابطه بهینه بین موج برشی خشک و اشباع هم برای ماسه سنگ و هم برای شیست و فیلیت انتخاب گردید. در نهایت، مقایسهنتایج حاصل از روابط پیشنهادی با مقادیر داده های واقعی نشان داد که دقت این روابط در پیش بینی سرعت موج برشی بالابوده و نتایج حاصله کاملا در تطابق با دادهای واقعی میباشد. نتایج فوق نشان میدهد که روابط پیشنهادی در این تحقیققابلیت خوبی در پیش بینی سرعت موج برشی داشته و به صورت عملی میتوان از آنها در تخمین های مرتبط با پروژه هایمهندسی سنگ استفاده کرد.

موج برشی، شیست، قیلیت، ماسه سنگ، سد آزاد مریوان، تحلیل آماری