محسن عبدالهی - دانشجوی دوره دکتری عمران و بهره برداری جنگل دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
سید عطاءاله حسینی - استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

ایران با تئپوگرافی عمدتا کوهستانی، فعالیت زمین ساختی و لرزه خیزی زیاد، شرایط متوع زمین شناسی و اقلیمی، عمده شرایط طبیعی را برای ایجاد طیف وسیعی از زمین لغزش ها داراست. زمین لغزش در ایران به عنوان یک بلای طبیعی، سالیانه خسارات جانی و مالی فراوانی به کشور وارد می سازد. اگر برای بلایای طبیعی دیگر احتمال وقوع هراز چند گاهی در نظر گرفته شود، پتانسیل وقوع پدیده لغزش در کشور را باید هر لحظه در نظر گرفت. براساس یک برآورد اولیه، سالیانه 500 میلیارد ریال خسارت های مالی از طریق زمین لغزش ها بر کشور تحمیل می شود و این در صورتی است که از بین رفتن منابع طبیعی (کمک پناه، 1373). ناحیه لغزشی وربن سرچشمه مرزن آباد چالوس بر اثر بارندگی های شدید آذرماه سال 1394 حادث گردیده است. وجود فعالیت های مکانیکی وزارت نیرو در احداث دکل های برق فشار قوی در مجاورت منطقه لغزشی و قطع شدید درختان و حجم خاکبرداری های سنگین و همچنین احداث آزادراه تهران شمال در پایین دست و ایجاد ارتعاشات سنگین و همچنین برداشت دامنه کوه و ایجاد زه کش شدید و همچنین وجود مواد زغالی در خاک منطقه و یک لایه غیرقابل نفوذ سنگ مادر مارن آهکی در ساختار زمین شناسی منطقه بهمراه قطع بی رویه درخاتن جنگلی، زمینه را برای وقوع این لغزش و لغزش های احتمالی آینده فراهم نموده، که با بازدید از منطقه و بررسی و مطالعه ساختار زمین شناسی و نوع و بافت و ساختمان خاک و وضعیت بارندگی و پوشش گیاهی و میزان اثرات عوامل طبیعی و غیرطبیعی در ایجاد لغزش مذکور و راهکارهای تثبیت دامنه لغزشی و جلوگیری از تکرار آن از طریق روش های زیست مهندسی و ژئوتکستایل ها و همچنین روش های مکانیکی مورد مطالعه و بررسی و پیشنهاد گردیده است.

لغزش، رانش، جاده های جنگلی، تثبیت دامنه، ژئوتکستایل، زهکشی، وربن سرچشمه