مجید محسنی - دانشجوی دکتری، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک دانشگاه صنعتی شاهرود
محمد عطایی - استاد، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود
رضا کاکایی - استاد، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود

در معادن زیرزمینی، به دلایل مختلفی دیواره ها و سقف کارگاه های استخراج دچار اضافه شکست و ریزش می شوند. این امر سبب می شود که باطله ها با ماده معدنی استخراجی، مخلوط شده و پدیده ترقیق رخ دهد. ترقیق از یک سو سبب کاهش عیار ماده معدنی و به دنبال آن صرف هزینه جهت جبران نقصان عیار می شود و از طرف دیگر موجب صرف هزینه برای استخراج باطله می گردد. از این رو ارزیابی و پیش بینی آن یکی از مراحل اساسی در طراحی معدن کاری زیرزمینی است. در این مقاله، پس از تعریف ترقیق و انواع آن، عوامل موثر در ایجاد آن تشریح شده است. سپس با استفاده از منابع مطالعاتی، انواع مدل های ارائه شده برای ارزیابی و پیش بینی ترقیق، به لحاظ روش مدل سازی و پارامترهای به کار گرفته شده در آنها شناسایی و در ادامه نقاط ضعف و قوت آنها مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان مشخص شده است به دلیل وجود برخی محدودیت ها در روش های به کار گرفته شده، در بیشتر مدل های ارائه شده، برخی از پارامترهای مهم در ایجاد ترقیق نادیده گرفته شده و این موضوع سبب ناکارآمدی مدل های مذکور شده است.

معادن زیرزمینی، کارگاه استخراج، اضافه شکست و ریزش، مدلسازی ترقیق