محمدجواد دهقان اشکذری - دانشجوی دکتری سیاستگذاری علم و فناوری، سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایرا
طاهره میرعمادی - دانشیار پژوهشکده مطالعات فناوری های نوین، سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران
سید سپهر قاضی نوری - استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس
قاسم رمضان پور نرگسی - استادیار پژوهشکده مطالعات فناوری های نوین، سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران

این مقاله به تحلیل آن دسته از نظریه های نگرش نظام نوآوری می پردازد که بر شناخت بعد بین المللی این نظام ها تمرکز دارند. مطالعات نظری و تجربی در خصوص بین المللی سازی نظام های نوآوری از اواخر دهه اول قرن بیست و یک، رو به گسترش نهاد. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، 39 اثر پژوهشی که از سال 1991 تا سال 2017 در این زمینه منتشر شده ، مورد بررسی قرار گرفته است. رویکرد روش تحلیل محتوا قیاسی بوده و برای مقوله بندی ساخت یافته، از مفاهیم چهارگانه نظام های نوآوری (ملی، منطقه ای، بخشی، فناورانه) و رویکردهای بین المللی سازی استفاده شده است. پس از سازمان دهی و تجزیه و تحلیل داده های گردآوری، مقاله به این نتیجه می رسد که می توان ادبیات بین المللی سازی نظام های نوآوری را به 8 گونه مختلف تقسیم کرد. همچنین در سال های اخیر یک همگرایی بین گونه های مختلف بین المللی سازی مشاهده می شود که نمونه بارز آن مفهوم نظام نوآوری جهانی است. ادبیات بررسی شده، در خصوص کشورهای تازه صنعتی شده، به عنوان الگوهای موفق، نشان می دهد که این کشورها برای پر کردن شکاف و رسیدن به توسعه یافتگی، نگرش نظام های نوآوری را به همراه مشارکت بین المللی و حضور در شبکه های جهانی تولید و زنجیره های جهانی ارزش به کار برده اند.

نظام نوآوری, سیستم نوآوری, جهانی شدن, بین المللی سازی, گونه شناسی