محمد محمدپور - کارشناس ارشد تاریخ/ دانشگاه تربیت مدرس
فاطمه جان احمدی - دانشیار گروه تاریخ/ دانشگاه تربیت مدرس

بازار به عنوان رکن اقتصادی نظام شهری قدمتی طولانی در تمدن مصری دارد. حضور والیان مسلمان در چند سده نخست در مصر بر تغییر وضعیت بازارها و حتی شکل اقتصادی آنها تاثیر گذاشت. دغدغه اصلی این پژوهش یافتن پاسخ این پرسش اساسی که کارکردهای اجتماعی-مذهبیبازارهای مصراسلامی در عصر والیان مسلمانچه بوده است جست­وجوهای کتابخانه­ای و مطالعه منابع مکتوب متکی بر شیوه مطالعات تاریخی یعنی روش توصیفی و تحلیلی متکی بر استنتاج و قیاس نشان داد که توسعه موقعیت مکانی فضای شکل گیری بازارها ­به مثابه رکن مهم حیات اجتماعی و تمدنی  در مصر ، زمینه مساعدی را برای برگزاری وگسترش آیین­های ملی و مذهبی فراهم آورده است.برپایی بازارهای مهم در مجاورت مسجد بویژه مساجد جامع موجب پیوستاری اقتصاد و دین شده است .مجموعه در­هم­تنیده از کارکردهای دینی در بازارهای مصر درانعقاد مجلس قرآن­خوانی و حفظ آن و یا برگزاری نماز جمعه و نیز تاسیس نهادهای اقتصادی چون حسبه به عنون تنظیم­کننده کنش­های اقتصادی بازار و همچنین شکل­گیری اصناف و تشکیلات صنفی درون بازار و پیشه­های تخصصی بدرستی متجلی است. علاوه­براین نقش فضای گسترده بازار در ایجاد اجتماعات عظیم مردمی علیه حاکمیت سیاسی و نیز حضور بازاریان در شورش­های اجتماعی به علت فشارهای مالی والیان از دیگرسو انعکاس­دهنده نقش­های اجتماعی بازار و بازاریان در جامعه مصر عصر والیان بود.

بازار, مصر, مشاغل و اصناف, کارکرد اجتماعی-کارکرد مذهبی