محسن شاطریان - دانشیار گروه جغرافیا و اکوتوریسم، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
صدیقه کیانی سلمی - استادیار گروه جغرافیا و اکوتوریسم، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

مفهوم توانمندسازی در ابعاد متفاوت به معنای تقسیم مسئولیت و قدرت به رده­های مختلف اجتماعی و مبارزه با بی ­قدرتی و افزایش مشارکت است. با توجه به اهمیت مبحث توانمندی در توسعه شهری در پژوهش حاضر توانمندی در ابعاد اجتماعی و کالبدی در رویکردی مقایسه­ای بین دو محله پشت مشهد بالا و محله طاهر و منصور شهر کاشان مورد بررسی و سنجش قرار گرفته است و در ادامه راهبردهایی برای بهبود آن ارائه شده­است. اطلاعات مورد نیاز با ابزار پرسشنامه گردآوری و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران به تعداد 380 نفر محاسبه شده­است. یافته ­ها با بهره گیری از نرم افزارهای SPSS و AMOS مورد تحلیل قرار گرفت. برای انجام تحلیل­های آماری و پاسخگویی به فرضیات پژوهش از فراوانی، آزمون تی تک نمونه ­ای، آزمون تی زوجی، ضریب همبستگی پیرسون و برای مدل­سازی از تحلیل عاملی اکتشافی و مدل­ سازی معادلات ساختاری استفاده گردید. نتایج نشان دهنده آن است دو محله پشت مشهد بالا و طاهر و منصور شهر کاشان در ابعاد اجتماعی و کالبدی توانمندسازی با یکدیگر تفاوت معناداری دارند. نتایج حاصل از مدل­سازی معادلات ساختاری بیان می­کند در بعد اجتماعی عامل اعتماد و مشارکت ساکنان، با 0.77 بیشترین بار عاملی را دارا است و بیشتر از سایر عوامل بر توانمندسازی اجتماعی ساکنان محلات مورد بررسی اثر گذار بوده است. در بعد کالبدی نیز عامل رضایت کالبدی بیشترین بار عاملی را با 0.72 به خود اختصاص داده است و بیش از سایر متغیرهای مورد بررسی با توانمندی کالبدی همبستگی داشته است؛ همچنین، نتایج حاصل از کاربرد ضریب همبستگی پیرسون، نشان از ارتباط مثبت و معنادار توانمندسازی کالبدی و توانمندسازی اجتماعی در سطح اطمینان 99 درصد دارد. بررسی مقایسه­ای بین ابعاد توانمندی کالبدی و اجتماعی با استفاده از آزمون تی بیان کننده آن است میزان توانمندی کالبدی در بین ساکنان محله طاهر و منصور بالاتر از میزان آن در محله پشت مشهد بالا بوده است؛ همچنین، ساکنان محله طاهر و منصور نسبت به محله پشت مشهد بالا از توانمندی اجتماعی بیشتری برخوردار هستند.

توانمندسازی اجتماعی, توانمندسازی کالبدی, محله پشت مشهد بالا, محله طاهر و منصور, مدل سازی معادلات ساختاری