حسین غضنفرپور - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
محسن کمانداری - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد
عاطفه عامری - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

رشد شهرها و توسعه روزافزون و اغلب نامتناسب آنها تحت تاثیر عوامل مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی صورت می­گیرد. ارائه خدمات به شهروندان و دسترسی آنها به امکانات شهری از مهم­ترین اولویت­های برنامه ­ریزان و مدیران شهری محسوب می­شود. ارائه بهترین خدمات، معمولا با مکان یابی مراکز خدماتی معنا و مفهوم واقعی خود را پیدا می­کند. مسلما مشخص کردن معیارهای لازم و موثر بر مکان­یابی این مراکز و تعیین اولویت یا وزن هر معیار در فرآیند مکان­یابی اهمیت به ­سزایی دارد. در این پژوهش به منظور مکان­یابی مراکز درمانی شهر سیرجان از 11 معیار از قبیل فاصله تا مراکز درمانی موجود، فاصله تا معابر، تراکم جمعیت، فاصله تا مراکز محله­ های شهری و ... استفاده شده است. ابتدا با استفاده از نرم ­افزار ArcGIS نسبت به تهیه لایه­ های رستری هر کدام از معیارها اقدام شده و سپس با وزن­دهی به زیرمعیارهای هر معیار به روش تحلیل سلسله­ مراتبی AHP و روش اد-هوک نسبت به همپوشانی لایه ­های رستری وزن ­دارشده اقدام گردیده و معیار تراکم جمعیت و فاصله تا مراکز درمانی موجود بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده ­اند. نتایج حاصل که به ­صورت نقشه­ مناسبت عرصه و نقشه بهترین مناطق جهت احداث مراکز درمانی جدید به­دست آمده، نشان می­دهد که از مجموع مساحت 48 کیلومتر مربعی شهر سیرجان، در حدود 6/9 کیلومتر مربع جهت احداث مراکز درمانی جدید مناسب است. همچنین با بهره­ گیری از تابع اشتراک در محیط ArcGIS مشخص شد که هیچ­گونه ارتباط موثر و مناسبی بین تراکم جمعیت و مراکز درمانی فعلی شهر سیرجان وجود ندارد. در نهایت با استفاده از آزمون فاصله تا مکان­های مطلوب مشخص شد که مراکز درمانی فعلی شهر سیرجان در مکان­های مناسبی احداث نشده­اند.

مکان یابی, مراکز درمانی, سیستم اطلاعات جغرافیایی, فرایند تحلیل سلسله مراتبی, سیرجان