زهرا ترکی باغبادرانی - دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس
رضا افهمی - دانشیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس

در دهه های اخیر، انتخاب محیط به عنوان بستر و زمینه کار هنری، نوعی بازگشت به روش انسان اولیه برای آفرینش اثر و ارتباط دیرین انسان با طبیعت بوده است و در کنار آن مفاهیم فلسفی و پس ازآن اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و رویکردهای زیست محیطی نیز در آثار هنر محیطی پدیدار شدند. هر یک از این رویکردها منظر و طبیعت را از دیدگاه های گوناگونی موردتوجه قرار داده و سعی در شکل دادن به اثر هنری در راستای نگرش خود داشته اند.پژوهش حاضر باهدف بررسی دیدگاه هنرمندان ایرانی فعال در حوزه هنر محیطی به منظر در خلق آثار هنری آنان و کشف رویکردهای بیانی آنان انجام گرفته است. روش تحقیق پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی است و از طریق مطالعه کتابخانه ای و میدانی به صورت مصاحبه با هنرمندان سعی شده تا نگرش های آن ها نسبت به هنر محیطی با اتکا به نظریه دونالد مینیگ در مورد منظر موردبررسی قرار گیرد.نتایج بررسی حاضر در مورد نه نفر از هنرمندان پیشگام هنر محیطی در ایران نشان می دهد که در دیدگاه آن ها نگرش به منظر به مثابه سیستم، مکان و تاریخ نسبت به دیگر دیدگاه ها حضور بیشتری دارد و آن ها از طریق نشان دادن رابطه انسان و محیط، تاثیر تاریخی انسان بر آن، قطع رابطه انسان با محیط و همچنین نشانه گذاری انسانی بر محیط، درصدد مکانیت بخشیدن و همچنین یافتن ارتباط میان محیط و انسان در بستر تاریخی بوده اند و ازنظر آن ها رویکردهای اجتماعی و اساطیری بیشتر از نگرش های زیست محیطی در ارتباط با محیط اهمیت یافته است.

هنر محیطی, منظر, هنرمندان محیطی ایرانی, محیط زیست, هنر معاصر ایران