افشین رستمی - دانشجوی دکتری، گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان
حسین صارمی - استاد، گروه گیاهپزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

امتزاج پروتوپلاست یکی از سیستم­های تراریختی موثر در ایجاد تغییرهای ژنتیکی به منظور بهبود عملکرد میکروارگانیسم (ریزجانداران) است که امروزه در جهت رسیدن به یک عامل بیوکنترل (مهار زیستی) موفق در کنترل علف هرزهای مختلف استفاده می­شود. در روش­های معمول تراریختی قارچ­های رشته­ای مانند گونه های فوزاریوم، تهیه پروتوپلاست نخستین گام است. در این پژوهش، پس از جداسازی قارچ Fusarium oxysporum (عامل پژمردگی آوندی) از گیاه گل جالیز Orobanche sp.،  بررسی های لازم برای شناسایی ریخت شناسی و مولکولی آن انجام شد. سپس تاثیر عامل های مختلف مانند تاثیر نوع محیط کشت در مقدار اسپور تولید شده، بهترین زمان برای جوانه­زنی بیشینه ای اسپورها، غلظت­های مختلف آنزیم­های تجزیه کننده دیواره سلولی، زمان در معرض قرارگیری با آنزیم در تعداد پروتوپلاست­های تولیدشده و نیز نوع و غلظت تثبیت کننده اسمزی در ایجاد و میزان زنده­مانی پروتوپلاست ها ارزیابی شد. نتایج به دست آمده از تجزیه آماری داده­ها، محیط Spezieller Nährstoffarmer Agar بهترین محیط کشت و زمان 16 ساعت را بهترین زمان برای ایجاد و جوانه­زنی اسپورها معرفی کرد. همچنین ترکیب آنزیمی  Glucanex (15 Mm) و Driselase (20 Mm) در زمان پنج ساعت با فاصله معنی­داری از دیگر تیمارها بیشترین پروتوپلاست را تولید کرده و تثبیت کننده KCl (6/0 مولار) نیز به عنوان بهترین تثبیت کننده معرفی شد.

بهینه سازی, پروتوپلاست, تثبیت کننده اسمزی, Fusarium oxysporum