فاطمه مقبلی مهنی - دانش آموخته گروه بیوتکنولوژی باغبانی، واحد جیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی، جیرفت، ایران.
فاطمه حسن زاده داورانی - نویسنده مسئول. استادیار گروه بیماری شناسی گیاهی، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران و باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران.

هدف: سیب با نام علمی Malus domestica Borkh از تیره گلسرخیان (Rosaceae) یکی از مهمترین درختان میوه در جهان است. تخمین میزان تنوع ژنتیکی به عنوان یکی از گام­های پایه­ای و اساسی در نگهداری و حفاظت مواد ژنتیکی در بانک­های ژنی و اجرای برنامه­های بهنژادی است. هدف این تحقیق تعیین تنوع ژنتیکی 22 رقم سیب جمع آوری شده از کلکسیون مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی خراسان رضوی و برخی ارقام موجود در شهرستان جیرفت با استفاده از نشانگر مبتنی بر واکنش زنجیره­ای پلیمراز ISSR بود. مواد و روش­ها: پس از استخراج DNA از گیاهان مورد مطالعه، PCR با پنج آغازگر انجام شد. نتایج: کولتیوارهای سیب 48/81 درصد چندشکلی داشتند. با آنالیز خوشه ای ارقام در شش گروه طبقه بندی شدند. در گروه اول ارقام محلی گناباد، طبسی شماره 3، قاسم آبادی، محمدی، گلشاهی اوغاز، گلاب اصفهان، سیب قرمز دماوند و گرانی اسمیت قرار گرفتند. گروه دوم شامل ارقام زرد لبنان، سیب قرمز خونی لبنان، محلی ساردو، گلاب ساردو، مشعلی، مربایی مشهد، علی موری دوم رس، اربابی و سیب شماره 3 بود. گروه سوم و چهارم به ترتیب شامل ارقام شیخ احمد تبریز و شفیع­آبادی بودند. گروه پنجم گل مشهد و گروه ششم عباسی ازغده و اطلسی طبس را شامل شدند. در این مطالعه آغازگر 842 بیشترین چند شکلی را در بین ارقام نشان داد و بین گروهبندی ژنتیکی و مناطق جغرافیایی ارقام رابطه­ای وجود نداشت. قرار گرفتن ژنوتیپ­های مناطق مختلف در گروه­های یکسان می­تواند احتمالا به دلیل انتقال ژنوتپ­ها بین مناطق در زمان گذشته باشد. نتیجه­گیری: نتایج این مطالعه کارآمد بودن نشانگرهای ISSR برای شناسایی نواحی چند شکلی، تخمین فاصله ژنتیکی و مدیریت ژرم پلاسم ارقام سیب را نشان می­دهد.

تنوع ژنتیکی, سیب, نشانگر مولکولی, ISSR