صفیه ابراهیمی - دانش اموخته کارشناسی ارشد بیوتکنولوزی کشاورزی، مجتمع آموزش عالی شیروان، خراسان شمالی، ایران.
فاطمه ذاکر تولایی - استادیار بیوتکنولوژی کشاورزی و عضو هیات علمی مجتمع آموزش عالی
محمد زارع مهرجردی - استادیار بیوتکنولوژی کشاورزی و عضو هیات علمی مجتمع آموزش عالی شیروان، خراسان شمالی، ایران.
محمود قربانزاده نقاب - دانشیار بیوتکنولوژی کشاورزی و عضو هیات علمی مجتمع آموزش عالی شیروان، خراسان شمالی، ایران.

گون از گیاهان دارویی وصنعتی با ارزش در ایران است و گونهAstragalus verus  از گونه­های بومی مولد کتیرا می­باشد. با توجه به اهمیت این گونه در تولید کتیرا و در معرض انقراض قرار داشتن آن این مطالعه با هدف دست یابی به روشی سریع برای تکثیر آن برمبنای شکستن خواب بذرو جوانه­زنی و باززایی مستقیم گیاه در شرایط این ویترو انجام شد. ابتدا تاثیر خراش دادن سطحی در شکستن خواب بذرها بررسی شد. سپس تاثیر نوع محیط کشت و غلظت ساکارز در جوانه­زنی بذرها و تولید گیاهچه استریل در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل بررسی گردید. ریزنمونه­های محور زیرلپه و بالای­لپه جهت شاخه­زایی چندگانه در محیط کشت MS غنی شده با ویتامین B5 حاوی ترکیب هورمونی BAP در سه سطح و IAA در دو سطح کشت شدند. ریشه­زایی شاخه­های چندگانه در محیط کشت MS2/1 با ترکیب هورمونی  IAA در دو سطح و IBA در سه سطح در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با شش تیمار و پنج تکرار بررسی شد. خراش­دهی باعث افزایش میزان جوانه زنی با میانگین 98 درصد شد. غلطت­های مختلف محیط کشت و ساکارز تاثیری روی درصد جوانه­زنی نداشت. با افزایش ساکارز طول ساقه و ریشه، وزن تر و وزن خشک گیاهچه افزایش یافت. بیشترین درصد شاخه­زایی در محیط کشت MS حاوی دو میلی­گرم در لیتر BAP بدون IAA با میانگین 6/4 عدد و بیشترین درصد ریشه­زایی در محیط کشت MS2/1 با 5/1 میلی­گرم در لیتر IAA با میانگین 60 درصد بدست­آمد. نتایج این پژوهش می­تواند در ریزازدیادی، انتقال ژن و تولید درون­شیشه­ای کتیرا در آینده استفاده شود.

Astragalus verus, جوانه زنی, خواب بذر, ریشه زایی, شاخه زایی چندگانه