سحر نیک اختر - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
حشمت الله رحیمیان - استاد گروه گیاهپزشکی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
ولی الله بابایی زاد - استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری

بیماری خوشه صمغی از بیماری های گندم در مناطق متعددی از کشت این محصول در ایران می باشد. گونه Rathayibacter iranicus به عنوان عامل این بیماری بر روی گندم و جو تاکنون فقط از ایران گزارش شده است. به منظور ارزیابی تنوع احتمالی جدایه های گونه ی R. iranicus و نیز مشخص تر نمودن موقعیت تاکسونومیکی جدایه های عامل بیماری در جو نمونه هایی از استان های آذربایجان شرقی، ایلام، اصفهان، فارس و خوزستان جمع آوری و کشت شد. بر اساس نتایج آزمون های بیوشیمیایی و نقوش الکتروفورزی پروتئین های سلولی، پانزده جدایه به عنوان نماینده برای بررسی های ژنوتیپی انتخاب شدند. برای تعیین میزان تنوع و ارتباط ژنتیکی جدایه ها، DNA ژنومی نماینده ها با آغازگرهای ریز ماهواره ای M13 و 5(GTG) تکثیر شد. قطعه ژن های خانه دار شامل 16S rDNA، recA و gyrB و همچنین ناحیه ITS تعدادی از جدایه ها تکثیر و توالی یابی شد. نتایج تعدادی از آزمون های افتراقی فنوتیپی با آنچه در منابع قبلی ذکر شده بود مطابقت نداشت. نتایج حاصل از بررسی تنوع ژنتیکی به وسیله ی ریز ماهواره ها حاکی از وجود تنوع در بین جدایه ها بود. مقایسه ی ترکیبی نقوش حاصل از این آغازگرها شباهت بالایی را بین جدایه ها و جدایه ی مرجع R. iranicus نشان داد. جدایه های جو نیز در شاخه ای مجزا ولی نزدیک به گروه جدایه ی R. iranicus و در فاصله ای دور از دو گونه ی R. tritici و R. rathayi قرار گرفتند. مقایسه توالی های به دست آمده از ژن های ITS، 16SrDNA، gyrB و recA با توالی های موجود در ژن بانک نشانگر بیشترین شباهت جدایه های گندم و جو به R. iranicus بود

خوشه صمغی, Rathayibacter, ریز ماهواره, ژن های خانه داری