مسعود توحیدفر
سولماز خسروی

با توجه به اینکه نیاز غذایی مردم در حال افزایش است، تامین امنیت غذایی برای این نیاز رو به رشد، مستلزم راهکارهای ویژه است. استفاده از محصولات تراریخته علی رقم چالش های موجود به عنوان یکی از این راهکارها در حال توسعه است، بطوریکه سطح زیر کشت این محصولات در حال افزایش است و از 28 کشور تولیدکننده در سال 2012 به بیش از 30  کشور با سطح زیر کشت180 میلیون هکتار در سال 2014 رسیده است. در این بین محصولات  Bacillus thuringiensis (Bt) با بیش از 25 میلیون هکتار از رشد و پذیرش چشمگیری برخوردار بوده اند.  علیرغم اینکه استفاده از محصولات Bt منفعت های قطعی را به دنبال دارد، اما نگرانی هایی در خصوص ایمنی زیستی آنها نیز وجود دارد. اگرچه هیچگونه گزارشی در خصوص آثار سوء اینگونه محصولات  تاکنون گزارش نشده است، اما ارزیابی دقیق و کامل اینگونه محصولات قبل از آزاد سازی ضروری است. نگرانی ها در خصوص محصولات Bt شامل اثر بر موجودات غیر هدف، پایداری بقایای Bt در خاک، شار ژنی محصولات تراریخته Bt، احتمال علف هرز شدن، زراعت تک محصولی و کاهش تنوع زیستی و اثرات ناخواسته انتقال ژن بر متابولیسم گیاه هستند. مقاله حاضر ضمن مروری اجمالی بر نگرانی های عنوان شده، بر ارزیابی و مدیریت این نگرانی ها در محصولات تراریخته Bt اشاره دارد که می تواند برای مسئولین، کارشناسان و متخصصین اهل فن مفید باشد

محصولات تراریخته Bt, ارزیابی مخاطرات احتمالی, مدیریت احتمال خطر