غلامرضا صالحی جوزانی
محمد فتی مراد علی
سعید عباسعلیزاده

هدف از تحقیق حاضر،  بهینه سازی محیط کشت اقتصادی و فرایند فرمنتاسیون برای یک سویه بومی باکتری Bacillus thuringiensis  (سویه YD5) موثر بر آفات پروانه­ای بود. در ابتدا pH و دمای بهینه رشد سویه در شرایط ارلن مورد بررسی قرار گرفت که نتایج نشان داد pH بهینه آن 7 و دمای بهینه برای رشد آن 30 درجه سلسیوس می باشد. بمنظور بهینه­سازی محیط کشت از پسماندهای ارزان قیمت کشاورزی شامل ملاس (ساکارز)، پرمیت شیر (لاکتوز) و پسماند نشاسته (پلی ساکارید) به عنوان منبع کربن، آب استیپ (خیسانده) ذرت به عنوان منبع ازت٬ و آب دریا به عنوان منبع نمک­های معدنی استفاده شد. میزان رشد و  تولید اسپور و کریستال (دلتا اندوتوکسین) سویه در محیط های حاوی مواد اشاره شده در شرایط ارلن مورد ارزیابی قرار گرفت. بالاترین میزان رشد و تولید اسپور و کریستال زمانی بدست آمد که از ترکیب نشاسته هیدرولیز شده (3 درصد)، آب استیپ ذرت (3 درصد) و نمک دریا با غلظت 003/0 درصد استفاده شد.  در ادامه تاثیر فاکتورهای محیطی  از قبیل pH، میزان تلقیح اولیه، غلظت اکسیژن بر سینتیک رشد و تولید اسپور و کریستال سویه در شرایط فرمانتور غیر پیوسته آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان تلقیح اولیه 2 درصد و غلظت اکسیژن اشباع 90%  موجب تولید بالاترین میزان اسپور و اندوتوکسین شدند. نهایتا در نتیجه فرایندهای بهینه شده در این تحقیق میزان اسپور و کریستال نهایی تولید شده برابر  109 × 5/5 اسپور ((CFU/ml و 740 میلی گرم پروتئین در میلی لیتر بود

محیط کشت اقتصادی, بهینه سازی رشد, آفات پروانه ای, فرمانتور, Bacillus thuringiensis