منصور سخندانی - دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
علی زارعی - دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
الهام نادرزاده - گروه میکروبیولوژی، دانشکده پیراپزشکی استهبان، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران

زمینه و هدف: هورمون های تیروئید تقریبا تمام جنبه های متابولیسم کربوهیدرات از جمله برداشت سریع گلوگز توسط سلول ها، تسریع گلیکولیز، تسریع گلوکونئوژنز، افزایش میزان جذب از دستگاه گوارش و حتی افزایش ترشح انسولین و در نتیجه ایجاد اثرات ثانویه بر متابولیسم کربوهیدرات را افزایش می دهد. بنابراین هدف اصلی پژوهش حاضر، مطالعه اثرعصاره الکلی بخش های هوایی گیاه مریم کوهی، گیاه گل آرونه و داروی گلی بنکلامید بر میزان قند خون و فعالیت محور هیپوفیز – تیروئید در رت های دیابتی القاء شده توسط استرپتوزوتوسین می باشد. مواد و روش ها: 49 رت نر به هفت گروه: کنترل، کنترل دیابتی، و 5 گروه تجربی دیابتی به ترتیب با عصاره الکلی گیاه مریم کوهی با دوز mg/kg 200 و 100، عصاره الکلی گیاه گل آرونه با دوز mg/kg و 200 و 100 و گلی بن کلامید با دوز mg/kg 10 بصورت گاواژ تقسیم شدند. القاء دیابت با تزریق داخل صفاقی Streptozotocin انجام شد. در پایان روز 21 از همه گروه ها نمونه خونی تهیه و میزان فاکتورهای مورد نظر اندازه گیری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: مقدار قند خون ناشتا در گروه شاهد نسبت به گروه کنترل افزایش یافت، در حالیکه میزان این فاکتور در تمام گروه های تجربی دریافت کننده عصاره و دارو بصورت معنی داری کاهش پیدا کرد. میزان T3 نیز در تمام گروه های تجربی دریافت کننده عصاره و دارو به صورت معنی داری کاهش یافت اما تغییرات معنی داری در سطح TSH و T4 مشاهده نشد P<0.05 نتیجه گیری: عصاره الکلی بخش های هوایی مریم کوهی و گل آرونه باعث کاهش قند خون و هورمون های تیروئیدی در رت های دیابتی گردید. بنابراین میتوان آنها را برای درمان بیماری های تیروئیدی پیشنهاد داد هر چند که برای تصمیم گیری قطعی و نهایی نیاز به مطالعات بیشتر در این زمینه است.

دیابت، تیروئید، گل آرونه، مریم کوهی