حمیدرضا عظمتی - استاد تمام معماری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، ایران
جمال الدین مهدی نژاد - دانشیار معماری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، ایران
سیده فرشته احسانی اسکویی - دانشجوی دکتری معماری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، ایران

موقعیت معماری اسلامی ایران در عصر مدرنیته، از دو قرن پیش در محافل حکومتی و روشنفکری به بحثی غالب تبدیلشده است. فضاهای کالبدی معاصر، هنوز هم در سردرگمی میان برداشت سطحی از نگاهی حسرت آمیز به گذشته تافریفتگی به الگوهای غربی به سر می برد؛ بسیاری از طراحان، بدون توجه به بستر،به تقلید صوری از کالبدهای مختلف،اکتفا کرده اند که پیامد آن، علاوه بر قطع پیوستگی با ریشه های تاریخی و به وجود آمدن مشکلات هویتی، عدم تامیننیازهای روحی و روانی و توانایی تعامل صمیمانه با انسان است. در این پژوهش، ابتدا با رجوع به منابع واسناد معتبر،جهان بینی های غالب در آیین های اسلامی و بودایی را بررسی نموده و سپس به تحلیل کالبدهای محصول این جهانبینی ها- باغ های ذن و باغ های تیموری در قرون 14 تا 16 میلادی - با رویکردی تفسیری و از طریق مطالعات تطبیقیخواهیم پرداخت. یافته ها نشان می دهد که نوعی هماهنگی و ارتباط بین جهان بینی های هر تمدن نسبت به رابطه بینسوژه و ابژه، انسان و طبیعت، ارزش حواس پنجگانه انسانی و کیفیت حسی باغ هایشان به عنوان مصداق های عینی،وجود دارد؛ لذا برای انسان ایرانی که روحیه ای تعاملگرا دارد، بهتر است با تحریک قوای حسی مختلف، همانگونه که درباغسازی ایرانی نیز مشاهده می شود کیفیت تجربه فضایی او را ارتقا دهیم.

آیین اسلامی و بودایی، باغ های ذن (خشک)، باغ های تیموری، قابلیت حسی