مسعود سمائی - دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز
مسعود رنجبرنیا - دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز
مسعود زارع نقدهی - دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی همدان

شاخص تردی (شکنندگی) سنگ یکی از مهم­ترین پارامترهای موثر بر حفاری­های زیرزمینی به ویژه در حفاری با ماشین (TBM) به حساب می­آید که محاسبه دقیق این پارامتر برای طراحی­های ژئوتکنیکی بسیار مهم و کاربردی است. در این مقاله، شاخص تردی سنگ با استفاده از دو روش رگرسیون چند متغیره غیر خطی و همچنین درخت رگرسیون CART بر روی پایگاه داده شامل 48 ردیف داده­ای از 30 پروژه تونل­سازی مختلف پیش­بینی شده است. این پایگاه داده­ای بازه قابل قبولی از اعداد را در بر می­گیرد که شامل مقاومت فشاری، مشاومت کششی و وزن مخصوص انواع مختلفی از سنگ­ها است. علاوه بر مقاومت تک محوری سنگ، مقاومت کششی برزیلی و وزن مخصوص، جنس سنگ به عنوان پارامتر چهارم در ارائه معادله و توسعه درخت پیش­بینی تردی سنگ لحاظ شده است. معادله پیشنهاد شده در این مطالعه دارای ضریب تشخیص 91/0R2= و درخت رگرسیون توسعه داده نیز دارای ضریب تشخیص 94/0 R2=است. با توجه به اعمال جنس سنگ به صورت کد عددی در پیش­بینی­ها مشاهده شد که اعمال این کد نه تنها باعث کاهش دقت در پیش­بینی­ها نمی­شود، بلکه باعث افزایش آن و باعث درک بهتری از معادلات و روش­های پیش­بینی نیز می­شود.

شاخص تردی, شکنندگی, سنگ, رگرسیون چند متغیره, درخت تصمیم