فرج اله ترنیان - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه تهران
علی محمدیان بهبهانی - عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست بهبهان
مرتضی صابری - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه تهران
جهانبخش پایرنج - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه شهرکرد

بهره برداری بهینه از منابع در دسترس تحت تاثیر مدیریت صحیح و علمی می باشد و مدیریت صحیح و علمی در صورتی امکان پذیر است که پتانسیل بالفعل و بالقوه منابع شاخته شود و این امر خصوصاً در حوزه منابع طبیعی تقریباً غیر ممکن است مگر اینکه در تماس با بهره برداران قرار گیریم . از این رو این تحقیق به منظور شناسایی منابع آب و روش های بهینه استفاده از آب در استان چهارمحال و بخ تیاری در منطقه عشایر نشین شهرستان فارسان، روستای گوجان انجام شده است. اگر بر اساس ارتفاع و نحوه قرار گیری دامداران، سامانه های عرفی، حوزه را به سه بخش بالایی، پایینی و میانی تقسیم کنیم ؛ منابع آب مورد استفاده در بخش پایینی و میانی حوزه چشمه و بخش بالایی حوزه آب حاصل از ذوب برف ها می باشد . از روش های استفاده بهینه از آب می توان به سیستم های آبشخوار و چاله ها، گورآب، بتعویق انداختن ذوب برف ها و بیرون کشیدن برف ها از غارها و شکاف های بزرگ صخره ها اشاره کر د . در بخش بالایی حوزه وقتی برف ها ذوب شدند دیگر آبی برای استفاده وجود ندارد و دامدارانی که در قسمت های بالا دست حوزه مستقر شده اند می بایست به قسمت های میانی حوزه کوچ کنند . از این رو قسمت های بالادست حوزه که علوفه سرسبز و تازه ای دارد چرا نشده و از دسترس خارج می شود و فشار چرا بر روی مناطق میانی و پایین دست حو زه بخاطر دسترسی به منابع آب دائم ی ، زیاد شده و تخریب را در این مناطق افزایش می دهد . بعضی از دامداران برای مقابله با کم آبی در قسمت های بالاد ست حوزه اقدام به پوشاندن برف ها ی ا بیرون کشیدن برف ها از درون غار ها و شکاف های بزرگ سنگ ها می کنند . این عمل از یک طرف باعث استفاده بهینه از منابع علوفه و آب و از طرف دیگر باعث کاهش فشار چرا به قسمت های میانی و پایین دست حوزه می شود.

منابع آب، روش های استفاده بهینه از آب، سیستم آبشخوار و چاله، سیستم گورآب، به تعویق انداختن ذوب برف ها،بیرون کشیدن برف از غارها و شکاف های بزرگ صخره ها