مرتضی قبادی - استایار، گروه محیط زیست،دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان
معصومه احمدی پری - دکتری محیط زیست، گروه محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران

تعیین آستانه برگشت پذیری براساس خصوصیات ترکیب و توزیع سرزمین، امکان مدیریت بهتری برای مواجهه با آسیب پذیری و شناسایی پهنه های برگشت پذیر ایجاد می کند. هدف از مطالعه حاضر ارائه یک نمونه از کاربرد روش کمی برآورد آستانه برگشت پذیری با رویکرد اکولوژی سیمای سرزمین است. روش مشاهده و ثبت خصوصیات کمی سیمای سرزمین به کمک پنجره متحرک (Moving Windows) در محیط نرم افزاری Fragstat در طی دو بازه زمانی 2000 و 2018 می باشد، همچنین محدوده مطالعه به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی به 5 پهنه همگن بر اساس خصوصیات ترکیب و توزیع ساختار سرزمین طبقه بندی گردید و مقدار آسیب پذیری و برگشت پذیری پهنه ها تعیین شد. آسیب پذیری براساس وضعیت نشانه ها و تغییرات آنها محاسبه گردید و برگشت پذیری پهنه ها نیز براساس 5 معیار های برگشت پذیری شامل قابلیت برگشت پذیری، سرعت برگشت پذیری، حداکثر برگشت پذیری، میزان برگشت پذیری و امکان برگشت پذیری تعیین گردید. کلیه کد بندی ها و ارزیابی ها مطابق با شرایط محلی منطقه، ویژگی های ترکیب و توزیع عناصر ساختاری سرزمین و بررسی مطالعات قبلی صورت گرفته است. نتایج ارزیابی آسیب پذیری کاربری اراضی پیرامون رود دره قشلاق نشان داد که مقدار آسیب پذیری پهنه ها به ترتیب پهنه Aو D و C و B با %33 ، %25، % 23 و %20 می باشد. نتایج برگشت پذیری پهنه ها نیز نشان داد که پهنه های A و D در برابر تغییرات و نیرو های وارده قابلیت برگشت پذیری ندارند و همچنین میزان برگشت پذیری پهنه B از همه پهنه ها بیشتر است، سرعت برگشت پذیری پهنه C نیز بیشتر از سایر پهنه هاست.

برنامه ریزی محیط زیست شهری، عملکرد سرزمین، ساختار سرزمین، آستانه برگشت پذیری.